Taflmaðurinn

Þér finnst þú vera
hrókur alls fagnaðar
í samkvæmum.
Slærð um þig með
bröndurum og
allir hlægja að þér.

Eða þú telur þig vera
riddarann á hvíta
hestinum sem kemur
á harðastökki og
sveiflar prinsessunni
upp í hnakkinn.

Kannski líður þér eins og þú
sért eitrað peð sem allir
óttast eða biskup í
prédikunarstól sem boðar
fagnaðarerindið og fólk
hlustar hugfangið.

Stundum heldur þú jafnvel
að þú sért kóngurinn eða
drottningin og allir vilji
fórna sér fyrir þig.

En þú gleymir því að þú
ert bara taflmaður.

Þú ert ekki skákmaðurinn.

Hann er miklu stærri.

 

Fjórar vísur um sólarlagið við Faxaflóa

Sólarlagið er fallegast seint á sumrin þegar haustið stendur álengdar og bíður þess að leggja af stað. Ég hef ósjaldan verið á leið til Reykjavíkur að kvöldlagi á þessum árstíma og stolist til að líta af veginum út á roðagylltan Faxaflóann. Þá hafa þessar vísur orðið til og nýlega sá ég þessa gullfallegu ljósmynd frá nafna mínum Þorsteini Ásgeirssyni sem kallar fram sömu tilfinningar.  Ljósmyndasafn Þorsteins er glæilegt og hann hefur hlotið margar viðurkenningar. Hægt er að skoða það hér.














         



          Yst á himni blikar bjarmahringur
          blóði drifinn er hinn lygni sjór.
          Við fætur okkar sólarlagið syngur
          seiðandi og fagur öldukór.

          Sólin kann að mála fagrar myndir
          á mjúkan flöt sem hafið breiðir út.
          Í kyrrð og friði kvöldið burtu syndir
          svo kemur nótt með dökkan skýluklút.

          Sjórinn hefur frá svo mörgu að segja
          samt hann velkist hljóður ár og ár.
          Flestum okkar þykir betra að þegja
          þegar sagan vekur sorg og tár.

          Aldan fæðist út á reginsævi
          og hún deyr í gömlu bátavör.    
          Líkt og ég hún endar sína ævi
          eftir langa og hættulega för.

Vantar ekki eitthvað í fréttina?

Til hamingju með verðlaunin Gerður Kristný.  Ég skil hins vegar ekki hvers vegna ljóðið sjálft er ekki birt með fréttinni!! Er það aukaatriði? Var því kannski bara hent í eldinn eins og ástarljóðunum stundum í gamla daga?

En ég er einmitt með bókina Höggstaður eftir Gerði Kristný á náttborðinu hjá mér núna.  Hún er flink og hugmyndaríkt skáld.  Ég ætla að stelast til að birta hér eitt sniðugt ljóð úr bókinni þó svo að hana megi ekki AFRITA MEÐ NEINUM HÆTTI (undarlegir frasar í ljóðbókum því ljóð eiga að vera frjáls og fljúga um heiminn eins og fuglarnir). 


  Dánartilkynning trúlausa mannsins

   Fyrir ofan myndina
   ekki kyrrlátur kross,
   heldur rós
   eins og hann hafi trúað því
   að eilíft líf biði hans
   í blómabúð

Gerður Kristný hlaut Ljóðstaf Jóns úr Vör

Limrur

Limrugerð er merkileg árátta sem Engilsaxar byrjuð að sýsla við fyrir næstum tveim öldum. Oftast er talað um að sá merki maður  Edward Lear hafi gert limrukveðskap vinsælan þegar hann gaf út Fáránleikabókina "A book of Nonsense" áríð 1846. Hann var nokkuð þekktur breskur sérvitringur sem reyndar vann fyrir sér sem teiknari en ekki skáld.  Eðvarð dó þegar hann var að halla í áttrætt árið 1888, eða um það leyti sem flutningur Íslendinga til vesturheims stóð sem hæst.  Ekki hef ég þó heyrt um að skáld og hagyrðingar hér á Fróni hafi tamið sér þetta kvæðaform á því méli, allra síst vesturfararnir Stephan G og KN þó það hefði vissulega hæft vel þeim síðarnefnda.  

Það var ekki fyrr en um og eftir miðja síðustu öld Íslendingar fóru að yrkja limrur að ráði og ruddu Þorsteinn Valdimarsson og Jóhann S. Hannesson brautina fyrir aðra snillinga eins og Jónas Árnason og Hrólf Sveinsson sem svo er kallaður, en sumir telja að það sé skáldanafn Helga Hálfdanarsonar. Að mínu mati er bókin ljóðmæli eftir Hrólf gullvagn íslenskra limra. Hér er dæmi um eina smellna úr því safni (hinar eru allar af svipuðum toga):

                              Hindúismi
                              Hún Indíra gamla Gandí
                              við gigtinni drekkur brandí,
                                og til að það betur
                                bragðist, hún setur
                              heilagra kúa hland í.

Efnistök limra (e. limereck) eiga sér yfirleitt rætur í einhverskonar útúrsnúningi, orðaleikjum eða skringilegheitum.  Ef til vill hentar það forminu sem er nokkuð óvenjulegt þó bragarhátturinn sé nokkuð formfastur.  Í limrum eru fimm braglínur og endarímið AABBA. Í A línunum eru þrír bragliðir en tveir í B línunum.

Nokkrar limrur hafa safnast upp í fórum mínum síðustu ár og hefst nú lesturinn.


                              Skýrsla Landlæknis 2005
                              Ég frétti að Véhildur veira
                              í vatnsnuddi hitti hann Geira,
                                gaf honum kvef,
                                kláða í nef,
                              og króníska bólgu í eyra.


                              Ævisaga
                              Hann fæddist á frostkaldri nóttu
                              er fram yfir komið var óttu,
                                lifði í öld
                                lést svo um kvöld
                              á legubekk vestur á Gróttu.


                              Málvísi
                              Staðfastur tel ég það stemmi,
                              að stórlega málvís er Hemmi,
                                mjög ber þess vott
                                máltækið gott
                              "Oft stoppar Strætó á Hlemmi"


                              Dansinn í Hruna
                              Gaman fannst Gústa í Hruna
                              að grípa í harmonikkuna,
                                en þáði eigi þökk
                                því kirkjan hún sökk
                              og danslagið hætti að duna.


                              Ölerindi
                              Að far með bjór í bað
                              og belgja sig út er það,
                                besta í heimi 
                                því böli ég gleymi
                              og blóðsteymið fer af stað.


                              Afmæli
                              Hann gerist nú gildari og þyngri
                              og græðir á hverjum fingri,
                                þó er það eitt 
                                sem enginn fær breytt
                              að hann hefur oft verið yngri.


                              Barlómur
                              Á barnum hún Friðrikka feita
                              fór á hann Magnús að leita,
                                hún káfaði og kyssti
                                hann kynlöngun missti
                              en kunni ekki við að neita.


                              Sumarstemma
                              Hjörleifur grillaði humar
                              hala með lauk í sumar,
                                með gamanmál fór
                                og gaf öllum bjór
                              glöddust þá fjölmargir gumar.


                              Gunnar geimvera
                              Gunnar bauð gestum í geim
                              en gaf engar ölveigar þeim,
                                vakti það furðu
                                og flestallir urðu
                              fúlir og héldu heim.


                              Silvía Svíadrottning í Lillehammer 1994
                              Hún Silvía sat oná dalli
                              á sólbrenndum timburpalli,
                                læst inná kamri
                                Litla á Hamri
                              og léttist um kíló af galli.


                              Frumvarp til kvótalaga
                              Gunnvör í Hnífsdal var gátlaus
                              en Guðný í Ólafsvík látlaus,
                                Gunnvör lauslát
                                en Guðný kaus gát
                              því bæði var kvóta- og bátlaus.

(Limran hér að ofan og sú næsta er með þannig sniði að rímorðin í þriðju og fjórðu línu eru víxluð rímorðin í fyrstu, annarri og fimmtu.  Það er aðeins á færi allra bestu limrugerðarmanna að yrkja með þessum hætti)


                              Frumvarp til búvörulaga
                              Á Hóli bjó Finnbogi Fundvísi
                              en Stefán bróðir hans Stundvísi,
                                byrjaði í Mýsundi
                                búskap með vísundi
                              og bar síðan nafnið: Hinn Hundvísi.


                              Guttavísa
                              Hann horaðist mikið í Haag
                              og hita fékk mikinn í Prag,
                                mædd á þeim stutta
                                er mamma hans Gutta
                              og mælir hann oft á dag.


                              Skýrsla Landlæknis 2006
                              Í haust fékk hann Pétur í Pulu
                              parkinsonveiki og gulu,
                                en Loretta Ann
                                læknaði hann
                              með lagstúf úr særingarþulu.


                              Raunir knattspyrnukonu
                              Vesalings stelpan hún Vanda Sig
                              var með svo mikið handasig,
                                að niður á stétt
                                hún náði upprétt
                              og furðaði á þessum fjanda sig.


                              Tina Turner
                              Austur í Tungum ég sá Tínu
                              Turner liggjandi á dýnu,
                                í vaxbornum frakka
                                af  Valda á Bakka
                              og vakti það talsverða kátínu.


                              Biskupasaga
                              Biskupa matreiddi af móði
                              mannætuflokkurinn óði,
                                Gizzur var sætur
                                og Grímur ágætur
                              en bestur var Guðmundur Góði.

Nokkrar vísur um fallandi snjókorn og ýmislegt annað sem fellur

Snjórinn er fyrir jörðina eins og nivea  krem fyrir húðina.  Styrkir hana og gefur hraustlegt útlit. Snjórinn léttir líka lundina og svei mér þá ef hann eykur ekki skáldagáfuna, eða öllu heldur þá viðleitni að rembast við að yrkja burtséð frá hæfileikum.  Snjókornin sem falla ofan úr skýjunum eru eins og gleðipillur fyrir þreytta jarðálfa og vonandi halda þau áfram að falla og falla enn um sinn.

Einar á Efri-Hjalla                         
allskonar fræði kann.                   
Snjókornin falla og falla,              
fellur mér vel við hann.                

Fegurðin upp til fjalla,                  
fyrst þegar hana sá.                   
Snjókornin falla og falla,              
féll ég í stafi þá.                          

Ég ógæfu yfir mig kalla                
ánetjast  fjárhættuspil.                
Snjókornin falla og falla,              
mér fellur þó eitthvað til.             

Þó að ég ýti á alla                       
enginn samt færist úr stað.          
Snjókornin falla og falla,              
mér fallast hendur við það.         

Ingvar er alltaf að dralla,             
annað eins hef varla séð.             
Snjókornin falla og falla,              
mér fellur það ekki í geð.             

Hann var með heilmikla galla,      
hún var ógurlegt skass.              
Snjókornin falla og falla,              
hún féll eins og flís við rass.         

Bændur í sveitinni bralla              
braska með hrúta og ær.           
Snjókornin falla og falla,             
það féll á einn víxill í gær.            

 Langan veg heimleiðis lalla           
lúinn með augu hvít.                  
Snjókornin falla og falla,             
fell ég í svefn og hrýt.                

Það á ekki við um alla,                
ég óvæntan glaðning hlaut.         
Snjókornin falla og falla,              
mér fellur gæfan í skaut.             

Eins og svarkur ég svalla             
svartfullur verð og ær.                 
Snjókornin falla og falla,              
ég féll á bindindi í gær.                 

Dama er kölluð Dalla,                  
Davíð finnst ekki ljót.                  
Snjókornin falla og falla,              
hann féll fyrir þessari snót.          

Ef blíðlega höfðinu halla               
hún verður kát og glöð.              
Snjókornin falla og falla,              
allt fellur í ljúfa löð.                       

Forynjur upp til fjalla                   
fara á stjá í kveld.                      
Snjókornin falla og falla,              
mér fellur ketill í eld.                    

Þú ert ekki með öllum mjalla       
þær mæltu og sendu mig heim    
Snjókornin falla og falla,               
ég féll ekki í kramið hjá þeim.       

Ýmsir mig aula kalla                     
að mér presturinn hló.                 
Snjókornin falla og falla,               
er féll ég um koll og dó.               

Sumarnótt

þó dalalæðan yfir

mýrinni væri þögul

vöknuðu hestarnir

á bakkanum
 

þegar rauðdvergarnir

hófu að smíða

sólarskipin

og fleyta þeim út á

lækinn

á móti feimnum

morgninum við

endann á fjallinu

það voru bara síðustu

tvö sem festust í

sefinu við hólmann

og dönsuðu þar

í takt við hreyfingar

vatnsins

hin flutu hratt áfram

eftir ljósrákum

þangað til straumurinn

í flúðunum leysti þau

upp í glitrandi gulldropa

við vorum ein á ferð þessa nótt

(úr óútkominni ljóðabók bloggritara)

Tveir steinar

tveir steinar
þrungnir af aldri
gefa frá sér þögn
yfir mosavaxna heiðina

bara tveir saman
hlunkarnir
í sínum sætum
gráir og þegjandi
öld eftir öld

uns dag nokkurn
við sólsetur
annar lítur á hinn
og segir:
- á morgun leggjum við af stað

(úr óútkominni ljóðabók bloggritara)

Barnsminni

hvers vegna hlæja börnin

þegar þú horfir í augu þeirra?

hvers vegna hlaupa folöldin

á kyrrum vorkvöldum?

hvers vegna fara lömbin

í eltingaleik á túninu?

 

af því þau þekkja ekki

framtíðina sem stendur álengdar

 

sem bíður eftir þeim eins og

hvítklæddur öldungur

með torræðan svip

og kallar þau til sín

þegar þau eru tilbúin

 

lækurinn sprettur upp úr

lindinni, tær eins og

sannleikurinn, gegnsær

eins og gler

 

þegar ég var barn

lék ég mér oft í bæjargilinu

og hlustaði á lækinn

hríslast á milli steinanna

 

stundum á kvöldinn

þegar hljóðbært var

heyrði ég þungan dyn í fjarska

 

löngu seinna

komst ég að því

að þetta var niðurinn í stóra fljótinu

handan við heiðina

þangað sem vegurinn lá

 

þetta var niðurinn í stóra fljótinu

sem að lokum

hremmdi litla lækinn úr gilinu

og bar hann til sjávar

 

þegar ég var barn!

hvað er ég núna?

tíu stafa kennitala,
vegabréf,

færsla í þjóðskrá

 

tannhjól í úrverki

heimsvædds

hagkerfis

 

örsmá eining í

hagtölum

Seðlabankans

 

ég heyri ekki
lengur niðinn í fljótinu
fyrir umferðarndyn
og glamri í steypudælum

nú leik ég mér á
róluvelli lífsbaráttunnar

og hlæ til að komast
í gegn um daginn

Samtök óvirkra bindindismanna

Ég bindindismaður ekki er
einstöku sinnum bragða vín.
Varast þó ölva vítis hver
og villubölvandi fyllisvín.
Hafa má yfir víni vald,
í vín má ekki greiða gjald
meira á ári en meðal lamb,
menn skulu varast ölva ramb.
Tæpast á barmi böls og hels
með bölva jarmi villuéls.
Að drekka sig full er dauðasynd,
Drottinn vor allra fyrirmynd
breytti í Kana, vatni í vín.
Vínið mót bana lækning mín
7 dropar sér á sólarhring
sæmilegt gömlum vesaling.
(Bjarni Guðmundsson Hörgsholti, kl 5,21 27/11 '67)

Dagdraumar koma ekki að drykkjukeppni

Ljóð vikunnar

Síðustu viku lá ég andvaka nokkur kvöld og fór þá að yrkja ljóð undir áhrifum frá Steini Steinarr sem ég var að lesa einu sinni sem oftar.  Þetta ljóð á sér ekki rætur í neinni sérstakri persóunlegri reynslu þó svo að allt sem við hugsum, gerum og segjum sé að einhverju leyti byggt á þeirri skynjun á veruleikanum sem við upplifum í lífinu.

Hrímhvítum augum leit veturinn heiðlöndin breið
og horfði eftir deginum rökkvaða sem var að ljúka.
Úr fjarskanum komum við akandi fámál og leið
eins og fuglar í búri sem eiga sér draum um að strjúka.

Við stöðvuðum bílinn og settumst þar niður um stund,
á steininn sem þegjandi hugsar um allt þetta liðna.
Þó kalt sé í veðri og kvöldið sé mætt á vorn fund,
er kossinn svo heitur að ísmolar hjarta míns þiðna.