Limrur

6.10.2009 | 21:10

Limrugerð er merkileg árátta sem Engilsaxar byrjuð að sýsla við fyrir næstum tveim öldum. Oftast er talað um að sá merki maður Edward Lear hafi gert limrukveðskap vinsælan þegar hann gaf út Fáránleikabókina "A book of Nonsense" áríð 1846. Hann var nokkuð þekktur breskur sérvitringur sem reyndar vann fyrir sér sem teiknari en ekki skáld. Eðvarð dó þegar hann var að halla í áttrætt árið 1888, eða um það leyti sem flutningur Íslendinga til vesturheims stóð sem hæst. Ekki hef ég þó heyrt um að skáld og hagyrðingar hér á Fróni hafi tamið sér þetta kvæðaform á því méli, allra síst vesturfararnir Stephan G og KN þó það hefði vissulega hæft vel þeim síðarnefnda.

Það var ekki fyrr en um og eftir miðja síðustu öld Íslendingar fóru að yrkja limrur að ráði og ruddu Þorsteinn Valdimarsson og Jóhann S. Hannesson brautina fyrir aðra snillinga eins og Jónas Árnason og Hrólf Sveinsson sem svo er kallaður, en sumir telja að það sé skáldanafn Helga Hálfdanarsonar. Að mínu mati er bókin ljóðmæli eftir Hrólf gullvagn íslenskra limra. Hér er dæmi um eina smellna úr því safni (hinar eru allar af svipuðum toga):

                              Hindúismi
                              Hún Indíra gamla Gandí
                              við gigtinni drekkur brandí,
                                og til að það betur
                                bragðist, hún setur
                              heilagra kúa hland í.

Efnistök limra (e. limereck) eiga sér yfirleitt rætur í einhverskonar útúrsnúningi, orðaleikjum eða skringilegheitum.  Ef til vill hentar það forminu sem er nokkuð óvenjulegt þó bragarhátturinn sé nokkuð formfastur. Í limrum eru fimm braglínur og endarímið AABBA. Í A línunum eru þrír bragliðir en tveir í B línunum.

Nokkrar limrur hafa safnast upp í fórum mínum síðustu ár og hefst nú lesturinn.

                              Skýrsla Landlæknis 2005
                              Ég frétti að Véhildur veira
                              í vatnsnuddi hitti hann Geira,
                                gaf honum kvef,
                                kláða í nef,
                              og króníska bólgu í eyra.

                              Ævisaga
                              Hann fæddist á frostkaldri nóttu
                              er fram yfir komið var óttu,
                                lifði í öld
                                lést svo um kvöld
                              á legubekk vestur á Gróttu.

                              Málvísi
                              Staðfastur tel ég það stemmi,
                              að stórlega málvís er Hemmi,
                                mjög ber þess vott
                                máltækið gott
                              "Oft stoppar Strætó á Hlemmi"

                              Dansinn í Hruna
                              Gaman fannst Gústa í Hruna
                              að grípa í harmonikkuna,
                                en þáði eigi þökk
                                því kirkjan hún sökk
                              og danslagið hætti að duna.

                              Ölerindi
                              Að far með bjór í bað
                              og belgja sig út er það,
                                besta í heimi
                                því böli ég gleymi
                              og blóðsteymið fer af stað.

                              Afmæli
                              Hann gerist nú gildari og þyngri
                              og græðir á hverjum fingri,
                                þó er það eitt
                                sem enginn fær breytt
                              að hann hefur oft verið yngri.

                              Barlómur
                              Á barnum hún Friðrikka feita
                              fór á hann Magnús að leita,
                                hún káfaði og kyssti
                                hann kynlöngun missti
                              en kunni ekki við að neita.

                              Sumarstemma
                              Hjörleifur grillaði humar
                              hala með lauk í sumar,
                                með gamanmál fór
                                og gaf öllum bjór
                              glöddust þá fjölmargir gumar.

                              Gunnar geimvera
                              Gunnar bauð gestum í geim
                              en gaf engar ölveigar þeim,
                                vakti það furðu
                                og flestallir urðu
                              fúlir og héldu heim.

                              Silvía Svíadrottning í Lillehammer 1994
                              Hún Silvía sat oná dalli
                              á sólbrenndum timburpalli,
                                læst inná kamri
                                Litla á Hamri
                              og léttist um kíló af galli.

                              Frumvarp til kvótalaga
                              Gunnvör í Hnífsdal var gátlaus
                              en Guðný í Ólafsvík látlaus,
                                Gunnvör lauslát
                                en Guðný kaus gát
                              því bæði var kvóta- og bátlaus.

(Limran hér að ofan og sú næsta er með þannig sniði að rímorðin í þriðju og fjórðu línu eru víxluð rímorðin í fyrstu, annarri og fimmtu. Það er aðeins á færi allra bestu limrugerðarmanna að yrkja með þessum hætti)

                              Frumvarp til búvörulaga
                              Á Hóli bjó Finnbogi Fundvísi
                              en Stefán bróðir hans Stundvísi,
                                byrjaði í Mýsundi
                                búskap með vísundi
                              og bar síðan nafnið: Hinn Hundvísi.

                              Guttavísa
                              Hann horaðist mikið í Haag
                              og hita fékk mikinn í Prag,
                                mædd á þeim stutta
                                er mamma hans Gutta
                              og mælir hann oft á dag.

                              Skýrsla Landlæknis 2006
                              Í haust fékk hann Pétur í Pulu
                              parkinsonveiki og gulu,
                                en Loretta Ann
                                læknaði hann
                              með lagstúf úr særingarþulu.

                              Raunir knattspyrnukonu
                              Vesalings stelpan hún Vanda Sig
                              var með svo mikið handasig,
                                að niður á stétt
                                hún náði upprétt
                              og furðaði á þessum fjanda sig.

                              Tina Turner
                              Austur í Tungum ég sá Tínu
                              Turner liggjandi á dýnu,
                                í vaxbornum frakka
                                af Valda á Bakka
                              og vakti það talsverða kátínu.

                              Biskupasaga
                              Biskupa matreiddi af móði
                              mannætuflokkurinn óði,
                                Gizzur var sætur
                                og Grímur ágætur
                              en bestur var Guðmundur Góði.