Hátækni og mengun

Margir virðast telja að hátækniiðnaður eins og hugbúnaðarþróun, fjármálastarfsemi, fjarskipti, líftækni o.þ.h. séu hreinar og fallegar atvinnugreinar sem við íslendingar eigum að byggja upp. Þar vinni snyrtilegt, gáfað og vel menntað fólk sem ekki mengar umhverfið.

Á hinn bóginn líta menn á atvinnustarfsemi eins og álframleiðslu, olíuhreinsun, málmvinnslu og annað slíkt sem mengunarvald. Verksmiðjunar spúa út koltvísýringi og þessi ófögnuður á helst hvergi að vera nema í þróunarlöndum eða þar sem enginn sér hann.

Ég hef heyrt menn dásama Nokia fyrirtækið finnska sem dæmi um mengunarlausa atvinnuuppbyggingu.  Menn virðast líta þannig á að ef Nokia framleiðir síma og selur Exxon Mobil, sé Nokia ekki að stuðla að mengun.  Ef á hinn bóginn Exxon Mobil framleiðir eldsneyti fyrir bílana og flugvélarnar sem Nokia notar, þá er Exxon Mobil að menga umhverfið!! Hátækniiðnaðurinn má ekki vera alveg stikkfrí í mengunarumræðunni.  Hátækni þarf ýmis hráefni og orku sem er mengunarvaldandi.  Hátækniiðnaður þrífst heldur ekki án viðskiptavina.  Þeir eru oft á tíðum önnur fyrirtæki sem stunda iðnað sem venjulega er flokkaður sem mengandi eða fyrirtæki sem græða á slíkum iðnaði beint eða óbeint. 

Hátækniiðnaður þarf mikið af menntuðu fólki. Háskólar á Íslandi og víðast eru reknir að verulegu leyti með skattfé. Atvinnulífið gefur af sér skattféð og atvinnulífið nærist alltaf að lokum á orkunotkun. Þannig kostar það brennslu þónokkurra lítra af olíu að mennta hvern háskólanema. Og það kostar talsverðan útblástur koltvísýrings að hafa háskólaprófessor á launum.

Hagkerfi heimsins er ein óslitin malandi hringekja þar sem fyrirtæki lifa á viðskiptum hvort við annað. Sum menga lítið með beinum hætti en málið er að það er neyslan sem drífur áfram allt hagkerfið og þar með mengununa. Allt líf nærist að lokum á einhverskonar orkunýtingu og hráefnisvinnslu. Við getum ekki minnkað mengun að ráði nema draga úr neyslu eða fara að nota hreinni orkugjafa á jafn hagkvæman hátt og núverandi orkugjafa.

Auðvitað eru bæði til fyrirtæki sem stuðla að góðri orkunýtingu og önnur sem gera það ekki. Það getur gilt bæði um hátæknifyrirtæki og önnur fyrirtæki. Dæmi um fyrirtæki sem hefur fengið sérstaka viðurkenningu betri orkunýtingu og umhverfisvernd er Alcan, sjá hér. 

Mér finnst þess vegna ekki allskostar rökrétt þegar þeir sem segjast vera umhverfisverndarsinnar leggjast gegn því að íslendingar noti hreina umhverfisvænu orku til að framleiða ál og vilja frekar að við einblínum á uppbyggingu hátækniiðnaðar. Þetta má þó ekki skilja sem svo að ég sé á móti hátækniiðnaði.

Athugasemdir

[Jósep Húnfjörð (IP-tala skráð) 6.5.2007 kl. 20:25]

Góður punktur!

[Hinrik Már Ásgeirsson, 7.5.2007 kl. 11:59]

Mikið rosalega ertu orðinn háfleygur minn kæri. Mér þætti ákaflega skemmtilegt að sjá mengunarhlutföll tengd peningagreiðslum. Þannig getur maður farið í heimabankann sinn og séð nákvæmlega hve mikla mengun þarf til að borga manni laun...

[LM, 9.5.2007 kl. 21:29]

Er ekki málið samt að við hér á skerinu gætum notað okkar umhverfisvæna orku betur en við gerum í dag.  Ef hér væri t.d. hægt að halda uppi nothæfum samskiptum við umheiminn þá værum við príma nýlenda fyrir hýsingu tölvukerfa.  Ódýrt rafmagn myndi skapa okkur ákveðan sérstöðu.  Fjöldi hátækni (og semi-hátækni) starfa myndi skapast, og þá erum við ekki að tala um "hátækni kerskála".  En þá þurfa menn auðvitað að hugsa lengra en fram að helgi sem er ekki sterkasta hlið Íslendinga ...

[Jósep Húnfjörð (IP-tala skráð) 9.5.2007 kl. 22:21]

Kannski er rétt sem Ómar er að reyna að segja okkur; Loks þegar að Microsoft, Google og tengd fyrirtæki spyrjast fyrir að þá verði öll besta orkan farin í álver!?

[Þorsteinn Sverrisson, 10.5.2007 kl. 18:39]

Jú auðvitað þurfum við að kappkosta að selja orkuna á sem bestu verði. Ég er samt ekki sannfærður um að þessi stóru tölvufyrirtæki séu að banka fast á dyrnar. Ég er heldur ekki viss um að þau skapi fleiri hátæknistörf á orkueiningu en álframleiðsla.