Hvenær mengar maður og hvenær ekki?

Það er merkileg staðreynd að tvær fyrirspurnir á google mengi eins að sjóða vatn í katli og að tölvur heimsins mengi jafnvel álíka mikið og öll flugfélög. Í þessu samhengi er gaman að velta fyrir sér hvernig menn skipta í daglegu tali atvinnugreinum upp í umhverfisvænar annars vegar og mengandi hins vegar.

Í grófum dráttum er það þannig að þegar menn sjá reyk eða mistur þar sem atvinnustarfsemi fer fram, skítugt fólk og vinnuvélar, þá er sagt að þessi starfsemi sé mengandi. Ef á hinn bóginn allt er fínt, loftið hreint og starfsfólkið snyrtilegt þá er talað um umhverfisvænan iðnað.

En það er ekki allt sem sýnist. Hver atvinnugrein og hvert fyrirtæki lifir á viðskiptum við aðra. Allt hagkerfi heimsins er ein óslitin hringekja. Alcan framleiðir ál með rafmagni sem er framleitt af Landsvirkjun, Alcan þarf líka hugbúnað frá Microsoft og Oracle, tölvur frá SUN, bíla frá Toyota, síma frá Nokia, flutninga hjá Eimskip o.s.frv

Microsoft þar svo aftur tölvur til að búa til hugbúnað, þær eru gerðar úr dýrum málmum frá málmbræðslum. Tölvurnar eru knúnar af rafmagni sem ef til vill er framleitt með olíu eða kolum.  Í besta falli vatnsafli. Microsoft þarf líka að nota flugvélar og bíla fyrir sína starfsemi, fjarskiptanet o.s.frv.

Engu að síður er það þannig að menn líta frekar á Microsoft sem umhverfisvænt fyrirtæki og Alcan mengangi fyrirtæki.

Til að búa til verðmæti þarf á endanum alltaf orku og hráefni. Verðmæti endurspeglast í fjármagni. Öll starfsemi sem þarf fjármagn er því mengandi. Og því meira fjármagn, því meiri mengun.  Þannig kostar það útblástur koltvísýrings að hafa háskólaprófessora, lækna og alþingismenn á launum. Það er mengandi að reka Umhverfisráðuneytið og Heilbrigðiseftirlitið.

Þegar öllu er á botninn hvolft þá er það bara neyslan sem mengar. Þau samfélög og þeir einstaklingar sem eru með mestu neysluna og hafa hæstu tekjurnar, knýja hagkerfið áfram af mestu afli og menga þar af leiðandi mest. 

Þannig finnst mér alltaf dáldið öfugsnúið þegar eyðslu- og neyslutröll, t.d. listamenn með margfaldar tekjur, margfalda neyslu og margfaldar eignir á við venjulegt fólk, tala um nauðsyn þess að draga úr mengun!!!

Áhrif „gúgls“ á umhverfið

20 ljósir punkar fyrir Íslendinga

Það er vissulega erfitt ár framundan hjá Íslendingum eins og reyndar flestum öðrum þjóðum.  Það eru margir svartsýnir um þessar mundir og sumir því miður ekki að ástæðulausu.  Lykillinn að því að komast út úr kreppunni er samt samtakamáttur, bjartsýni og dugur.

Mér finnst þrátt fyrir allt að forsavarsmenn þjóðarinnar, fjölmiðlungar og sérfræðingar ýmiskonar mættu vera meira hvetjandi á þessum tímum.  Stundum finnst mér að allir séu í keppni um að mála ljótasta skrattann á vegginn.  Mig langar því til þess að nefna hér 20 ljósa punkta fyrir Íslendinga.

1) Gott húsnæði
Húsin sem við búum í eru einhver þau best byggðu hjá nokkurri þjóð. Auk þess höfum við fleiri fermetra á hvern einstakling en víðast hvar annars staðar.  Sama á við um atvinnushúnæði og íbúðarhúsnæði.  Það skiptir ekki máli hvernig allt veltist, enginn tekur þessi lífsgæði frá okkur.

2) Ódýr og sjálfbær orka
Þó að við búum í stórum húsum í köldu landi þurfum við varla að kaupa olíudropa til þess að kynda og lýsa þessi hús. Heita vatnið streymir upp úr jörðinni og rafmagnið framleiðum við í fallvötunum.  Þessar auðlindir spara meðalheimili örugglega tugi þúsunda á hverjum mánuði samanborið við kyndingu með olíu eða kjarnorku sem annars væri. Hugsum líka um lífsgæðin í sundlaugunum og að þurfa ekki að spara vatnið í sturtunni. Það sama gildir um þessar auðlindir og húsin, það fer enginn með þær úr landi.

3) Gott samgöngukerfi
Þrátt fyrir stórt land höfum við gott samgöngukerfi sem hefur verið stórbætt undanfarin ár í krafti aukinna skatttekna ríkisins í góðærinu.

4) Gott menntakerfi
Við höfum góða skóla og menntastofnanir. Skólum hefur fjölgað mikið síðustu ár en ef til vill þarf að aðlaga þá að nýju umhverfi og gera kennsluna hagkvæmari.  Mig grunar að kostnaður á hvern nemanda hafi hækkað mikið undanfarin ár.

5) Hátt menntunarstig
Hér er líka hátt menntunarstig og fjöldi fólks sem hefur reynslu af viðskiptum á alþjóðavettvangi.  Fræðistörf og áhugi á vísindum hefur alltaf verið inngróinn í íslenska þjóð.

6) Gott heilbrigðiskerfi
Við njótum góðrar heilbrigðisþjónustu. Fjárframlög til heilbrigðismála hafa stóraukist undanfarin ár og það er ef til vill dæmi um að þrátt fyrir sukk höfum við líka að einhverju marki  fjárfest inn innviðum samfélagsins í góðærinu.

7) Getum lækkað opinber útgjöld
Ef opinber útgjöld á Íslandi hefðu verið fryst fyrir 10 árum og aðeins hækkað í samræmi við verðlag væru þau í dag ríflega 400 milljarðar í stað ríflega 600 milljarða. Miðað við það gætum við (ef við þurfum og viljum) sparað um 200 milljarða á hverju ári!  Við gætum t.d. borgað 1000 milljarða skuld upp á 5 - 6 árum en samt haldið uppi sömu opinberu þjónustu og fyrir 10 árum.  Ég man ekki betur en að þá hefði fólk það ágætt og við teldum okkur vera í fremstu röð.

8) Getum dregið saman einkaneyslu
Flestar fjölskyldur geta dregið talsvert úr einkaneyslu án þess að rýra lífsgæði sín að neinu marki. Hugsum t.d. um allar utanlandsferðirnar undanfarin ár.  Það er hægt að kaupa áskrift að Travel Channel fyrir um 1000 krónur á mánuði.

9) Innlendur iðnaður styrkist
Við sjáum þess strax merki að ýmis innlendur iðnaður er að aukast vegna þess að of sterk króna hefur skemmt fyrir honum undanfarin ár.  Á þessu sviði eiga eftir að verða til ný störf og útflutningstækifæri.

10) Matarkista í sjónum
Þessi litla þjóð, Íslendingar, hefur fyrir sig stóran hluta af Norður-Atlandshafi fullan af fiski.   Þessa auðlind getum við áfram bæði nýtt til matar fyrir okkur sjálf og til að flytja út.

11) Veikari króna styrkir útflutningsgreinar
Þrátt fyrir verðlækkun munu álverin okkar halda áfram að skaffa stöðugar tekjur.  Sama er hægt að segja um ferðaþjónustu sem hefur vaxið ár frá ári undanfarið. Tækni- og hugbúnaðarfyrirtæki ættu að geta nýtt sér breyttar forsendur til útflutnings á hugviti.  Með breyttri stöðu krónunnar myndast líka stóraukin tækifæri fyrir nýjan og aukinn útflutning. Ýmis merki sjást um þetta nú þegar.

12) Getum framleitt meiri matvæli
Við eigum mikið af ónýttu landrými sem við getum án mikils viðbótar kostnaðar notað til að framleiða meira kjöt, kartöflur, grænmeti og jafnvel korn.  Einnig mætti hugsa sér að nýta autt atvinnuhúsnæði í þessum tilgangi.   Á Íslandi er líka mikið af ám og vötunum fullum af fiski sem væri hægt að nýta betur.

13) Við erum rík þrátt fyrir allt
Þó að við skuldum kannski nokkrar milljónir á mann þá eigum við líka mikið.  Eignir íslensku lífeyrissjóðanna eru líklega um 1500 milljarðar þrátt fyrir bankahrunið.  Þar eiga ríki og sveitarfélög inni óinnleystann tekjuskatt upp á amk 600 milljarða.  Mér finnst líklegt að nettóeignir Íslendinga aðrar en lífeyrissjóðirnir séu amk 2-3 sinnum sú upphæð, eða kannski 4000 milljarðar.  Það gera um 20 milljónir á mann. Við höfum því alveg bolmagn til að greiða skuldir okkar.  Með þessu er ég þó ekki að segja að við eigum að steypa okkur í skuldir. Enn síður er ég að halda því fram að við eigum ekki að gera upp öll mál sem tengjast hruni bankanna.

14) Ónýtt orka
Við höfum líka mikla ónýtta orku í fallvötnum og jarðvarma.  Hugsum um allt heita vatnið sem rennur til sjávar á degi hverjum.  Margar þjóðir myndu nýta það til að ala fiska eða með einhverjum öðrum hætti.

15) Hreint loft
Ekki má gleyma hreina úthafsloftinu sem heldur okkur frískum og heilbrigðum. 

16) Hreint vatn
Það eru mikil lífsgæði fólgin í hreina vatninu okkar sem streymir úr krönunum inn á hvert heimili.  Fyrir utan peningana sem það sparar að þurfa ekki að kaupa drykkjarvatn.  

17) Mikið lífsrými
Við eru fá sem búum í stóru landi.  Það er nóg pláss fyrir alla. 

18) Njótum hlýnandi veðurfars
Íslendingar munu hagnast á hlýnandi veðurfari sem margir spá og við sjáum reyndar merki um nú þegar.  Undanfarin sumur hafa verið sólrík og hlý. Vonandi verður svo áfram.

19) Hér eru sterkustu karlmenn í heimi
Þetta er óumdeilt.

20)   ......og fallegustu konurnar
Það er líka hafið yfir allan vafa

Að lokum óska öllum þeim sem rekast inn á þessa síðu auðnuberandi nýs árs. Ég þakka þeim sem hafa nennt að lesa þessa óskipulögðu og skrítnu pistla og skrifað kveðjur.  

Nokkrar vísur um fallandi snjókorn og ýmislegt annað sem fellur

Snjórinn er fyrir jörðina eins og nivea  krem fyrir húðina.  Styrkir hana og gefur hraustlegt útlit. Snjórinn léttir líka lundina og svei mér þá ef hann eykur ekki skáldagáfuna, eða öllu heldur þá viðleitni að rembast við að yrkja burtséð frá hæfileikum.  Snjókornin sem falla ofan úr skýjunum eru eins og gleðipillur fyrir þreytta jarðálfa og vonandi halda þau áfram að falla og falla enn um sinn.

Einar á Efri-Hjalla                         
allskonar fræði kann.                   
Snjókornin falla og falla,              
fellur mér vel við hann.                

Fegurðin upp til fjalla,                  
fyrst þegar hana sá.                   
Snjókornin falla og falla,              
féll ég í stafi þá.                          

Ég ógæfu yfir mig kalla                
ánetjast  fjárhættuspil.                
Snjókornin falla og falla,              
mér fellur þó eitthvað til.             

Þó að ég ýti á alla                       
enginn samt færist úr stað.          
Snjókornin falla og falla,              
mér fallast hendur við það.         

Ingvar er alltaf að dralla,             
annað eins hef varla séð.             
Snjókornin falla og falla,              
mér fellur það ekki í geð.             

Hann var með heilmikla galla,      
hún var ógurlegt skass.              
Snjókornin falla og falla,              
hún féll eins og flís við rass.         

Bændur í sveitinni bralla              
braska með hrúta og ær.           
Snjókornin falla og falla,             
það féll á einn víxill í gær.            

 Langan veg heimleiðis lalla           
lúinn með augu hvít.                  
Snjókornin falla og falla,             
fell ég í svefn og hrýt.                

Það á ekki við um alla,                
ég óvæntan glaðning hlaut.         
Snjókornin falla og falla,              
mér fellur gæfan í skaut.             

Eins og svarkur ég svalla             
svartfullur verð og ær.                 
Snjókornin falla og falla,              
ég féll á bindindi í gær.                 

Dama er kölluð Dalla,                  
Davíð finnst ekki ljót.                  
Snjókornin falla og falla,              
hann féll fyrir þessari snót.          

Ef blíðlega höfðinu halla               
hún verður kát og glöð.              
Snjókornin falla og falla,              
allt fellur í ljúfa löð.                       

Forynjur upp til fjalla                   
fara á stjá í kveld.                      
Snjókornin falla og falla,              
mér fellur ketill í eld.                    

Þú ert ekki með öllum mjalla       
þær mæltu og sendu mig heim    
Snjókornin falla og falla,               
ég féll ekki í kramið hjá þeim.       

Ýmsir mig aula kalla                     
að mér presturinn hló.                 
Snjókornin falla og falla,               
er féll ég um koll og dó.               

Tungið okkar er merkilegt fyrirbæri

Það hafa ekki allar reikistjörnur tungl. Hvað ef tunglið okkar væri ekki til?  Þá væru engir mánuðir til heldur, og þá myndu lánin okkar kannski ekki hækka um hver mánaðarmót eins og núna. Þá væru ekki til mörg falleg ljóð eins og "Tunglið, tunglið taktu mig" eða "Stóð ég út í tunglsljósi". Þá væri meira myrkur á jörðinni.  Það væri ekki flóð og fjara.  

Tunglið okkar er reyndar ekkert venjulegt tungl. Eiginlega ólíkt öllum öðrum tunglum sem við þekkjum í okkar sólkerfi. Það eru taldar sáralitlar líkur á því að pláneta eins og okkar sem er svo nálægt sólinni skuli hafa jafn stórt tungl.  Mars hefur tvö tungl, Phobos og Diemos en þau eru varla nema grjóthnullungar, um 10 km í þvermál hvert um sig.  Tunglið okkar er hins vegar næstum því einn þriðji af jörðinni að stærð.  Það liggur við að það væri hægt að kalla það tvíburastjörnu.

En það merkilega er að líklega er tunglið eitt af því sem við eigum líf okkar að þakka. Tunglið hefur þrennskonar áhrif á jörðina sem sem skipta verulegu máli um skilyrði til lífs.  Í fyrsta lagi sjávarföllin, í öðru lagi jafnar tunglið möndulhalla jarðar og í þriðja lagi hægir það á snúningi jarðarinnar. Það sem skiptir mestu máli er að tunglið heldur möndulhalla jarðar stöðugum m.t.t. sporbrautar um sólu. Væri möndulhalli jarðar ekki fastur í sínum ca 23 gráðum heldur óstöðugur eins og t.d. á Mars er mjög ólíklegt að jörðin væri byggileg sökum óstöðugleika í lofthjúpnum eða vegna þess að mest af vatninu væri frosið.  Í nýlegri bloggfærslu fjallaði ég um fleiri flókin skilyrði fyrir lífi á Jörðinni.

En tunglið er líka á leiðinni í burtu!  Það fjarlægist jörðina um fjóra sentimetra á ári.  Það er vissulega ekki mikið en yfir langan tíma minnka áhrif tungsins jafnt og þétt. Eftir um tvær billjónir ára verður það komið svo langt í burtu að það hefur ekki lengur þessi demandi áhrif á snúning jarðar.  En þetta er langur tími og líklega á ýmislegt eftir að gerast þangað til.

Það er talið að tunglið sé 3-4 billjóna ára gamalt. Ýmsar tilgátur eru um hvernig það varð til. Lengi vel var talið að það hefði brotnað úr jörðinni, líklega úr Kyrrahafinu. Síðan komu fram kenningar um að það hefði komið utan úr geimnum og Jörðin hefði fangað það á braut um sig. Einnig hefur því verið haldið fram að Tunglið og Jörðin hafi orðið til á sama tíma. 

Sú tilgáta um tilurð Tunglsins sem þykir sennilegust í dag er að það hafi orðið til við gífurlegan árekstur, The Big Splash.  Hnöttur (Teia) á stærð við hálfa Jörðina hafi komið utan úr geimum og smollið á hana með gífurlegu afli. Það var reyndar í kjölfar rannsókna á tunglgrjóti sem Neil Armstrong og félagar komu með í Appollo 11 leiðangrinum 1969 sem árekstrarkenningunni fór að vaxa fiskur um hrygg. Málmar sem finnast í tunglgrjóti eru þeir sem líklegt er að hafi ásamt öðrum léttari efnum sundrast á sporbaug um Jörðina eftir áreksturinn á meðan aðrir málmar svo sem járn soguðustu inn að möttlinum. Efnin sem þeyttust frá Jörðinni í árekstrinum mynduðu hring um Jörðina líkt og hringir Satúrnusar í dag. Á löngum tíma þéttist mest af þessu efni og til varð Tunglið sem við þekkjum í dag.

Á þessu myndbandi er atburðarásin í árekstrinum mikla sýnd.



 

Tunglið virðist óvenjustórt

Hvar eru allir?

Hvernig stendur á því að stöðug leit mannkynsins að vitsmunalífi utan jarðarinnar í langan tíma hefur engan árangur borið? Auðvitað getur verið þrautin þyngri að ná sambandi við einhvern sem er í tugi eða hundraða ljósára fjarlægð.  Það getur stundum verið nógu erfitt að ná sambandi við sína nánustu.

Við höfum þó markvisst verið að fylgjast með radíóbylgjum utan úr geimnum undanfarna þrjá áratugi eða svo. Jarðarbúar hafa einnig um nokkurt skeið sent út radíómerki sem  væri hægt að greina með sambærilegri tækni og við ráðum yfir, í meira en 100 ljósára fjarlægð.

Horfum aðeins til himins.  Í vetrarbrautinni okkar eru talin vera um 2,5 x 10¹¹ sólkerfi og um 7 x 10²²  í öllum sýnilega alheiminum. Jafvel þó vitsmunalíf hefði aðeins þróast á örlitlu broti pláneta í þessum sólkerfum ættu að vera einhver fyrirbæri þarna úti sem eru jafn forvitin og við og geta beitt sambærilegri tækni til að skyggnast út í alheiminn.  En samt sem áður, ekkert hljóð, ekki múkk neins staðar, grafarþögn !!

Það er sem sagt ansi þægileg vinna hjá þeim sem sitja í stjórnstöðinni hjá SETI stofnuninni og bíða eftir því að það komi skiljanleg merki utan úr geimnum.  Tvisvar hafa menn talið sig geta greint mögulega vitsmunaleg munstur í radíóbylgjum. Í fyrra skiptið árið 1977 þegar svokallað WOW merki kom fram á Big Ear stjörnuathugunarstöðinni í Ohio. Seinna tilvikið var árið 2003 þegar Radio source SHGb02+14a merkið sem fannst við greiningu hjá SETI stofnuninni. Í báðum tilvikum hafa þessi merki verið úrskurðuð ómarktæk við nánari skoðun.

Þessi vöktun á radíómerkjum undanfarna áratugi hefur sum sé ekki skilað neinum árangri. Vísindamenn hafa því velt fyrir sér fleiri möguleikum til að greina þróað líf í öðrum sólkerfum. Sumir telja að með öflugum tækjum utan gufuhvolfsins væri með lifrófsgreiningu mögulegt að mæla lífræn efnasambönd, svo sem metan og súrefni, jafnvel koltvísýring og mengandi lofttegundir sem verða til í iðnaðarframleiðslu. 

Þá hafa verið settar fram kenningar um að verur sem hafa náð langt í tækniþróun ættu að geta verið færar um að búa til svokölluð Von Neuman tæki (Von Neuman probes) sem væru send út í geiminn í leit að lífi.  Þessi tæki myndu vera lítil og sparneytin. Nýta orku frá sólum og orkubeltum, t.d. þyngdarsviðum stórra stjarna. Tækin hefðu þann eiginleika að geta gert eftirmyndir af sjálfu sér (replicators), þ.e. fjölgað sér líkt og lífverur og þau hefðu samskipti sín á milli með ljósmerkjum eða radíógeislum. Sumir halda því fram að sé vitsmunalíf algengt hljóti ýmsum samfélögum að hafa tekist þetta. En sé sú raunin ættum við líka að verða vör við eitthvað svona dót. Reyndar hafa geimvísindastofanir verið að svipast um eftir tækjum á borð við þessi í sólkerfinu okkar alveg síðan 1950.  En það er sama sagan, ekkert finnst.

Önnur skemmtileg tilgáta um hvernig hægt væri að bera kennsl á vitsmunalíf í öðrum sólkerfum hefur verið sett fram af dr. Freeman Dyson. Hugmyndin byggir á því að það sé eðli allra tæknisamfélaga að auka stöðugt  orkuneyslu sína. Háþróaðar lífverur á plánetum fari smátt og smátt að nýta alla mögulega orku frá nærliggjandi sól og m.a. smíða mikið magn af einskonar fljúgandi geimvirkjunum (Dyson sphere) sem myndu umkringja sólina eins nálægt henni og hægt væri komast.  Afleiðingin yrði sú að útgeislun viðkomandi sólar væri mjög trufluð af þessum virkjunum og sú truflun yrði greinanleg með stjörnusjónaukum annarrs staðar í geimnum.  Þrátt fyrir að ekki sé ólíklegt að einhversstaðar hafi tækni getað þróast með þessum hætti sé líf í geimnum algengt, og að við höfum stöðugt verið að glápa á stjörnur með stöðugt fullkomnari græjum undanfarin 100 ár eða svo, þá höfum við samt aldrei séð hin minnustu merki um þetta. 

En hvers vegna heyrum við ekkert og sjáum ekkert?  Hvers vegna hefur mannkynið ekki fundið eina einustu marktæka vísbendingu um líf utan jarðarinnar? Þessi ráðgáta er oft köllið The Fermi Paradox eftir ítalska eðlisfræðingnum Enrico Fermi.  Það hafa verið settar fram ýmsar kenningar til að skýra þess ráðgátu, sumar vísindalegar, aðrar heimspekilegar eða trúarlegar og enn aðrar skáldsagnakenndar. Hér á eftir fjalla ég um nokkrar þeirra.

1. Vitsmunalíf er afar sjáldgæft og jafnvel bara bundið við Jörðina
Ástæðan fyrir því að ég fór að pæla í þessari ráðgátu núna (hef reyndar alltaf verið forvitinn um þessi mál) er sú að ég las nýlega stórmerkilega bók, Rare Earth, eftir Peter Ward og Donald Browniee. Í bókinni er því haldið fram að svo mörg flókin, sérstök og samverkandi skilyrði hafi orðið til þess að þróað líf varð til á jörðinni, að líkurnar á því að það sama geti gerst í öðrum sólkerfum séu hverfandi, jafnvel þó reiknað sé með öllum þeim aragrúa sólkerfa sem við getum séð.

Fyrir það fyrsta stafi það mikilli geislun frá miðju hverrar vetrarbrautar að það sé aðeins í útjöðrum hennar sem aðstæður geti skapast fyrir þróað líf. Höfundarnir telja að aðeins um 5% af sólkerfum okkar vetrarbrautar sé byggilegt vegna geislunar. 

Annað skilyrði er stærð sólarinnar. Án þess að ég fari út í það nánar þá færa þeir rök fyrir því að ef sólin okkar væri aðeins stærri eða aðeins minni væri þróað líf í sólkerfinu óhugsandi. 

Þriðja skilyrðið er fljótandi vatn, en til þess að það geti verið til staðar þarf viðkomandi pláneta að vera í ákveðnu þröngu belti frá sólinni, ca +/-5% fjarlægð jarðarinnar frá sólu.

Fjórða skilyrðið er tunglið, okkar tungl er einstakt og ólíkt öðrum tunglum sem við þekkjum, en ef þess nyti ekki við væri það mikið ójafnvægi í ferli jarðarinnar umhverfis sólina að ekki hefðu skapast aðstæður fyrir þróað líf.   Þeir leiða einnig líkum að því að það sé hæpið að líf hefði geta þróast ef sjávarfallanna vegna tunglsins nyti ekki við.

Fimmta skilyrðið er skjöldurinn okkar, risinn Júpíter, sem hefur svo stórt þyngdarsvið að hann dregur til sín nánast allar stórar halastjörnur og loftsteina sem koma inn í sólkerfið og myndu tortíma öllu lífi ef þeir lentu á Jörðinni.

Fleiri þætti nefna höfundarnir, svo sem segulsviðið, málmríkan kjarna jarðarinnar og jarðflekana sem nauðsynlegar forsendur fyrir þróuðu lífi. Og niðurstaðan er sem sagt sú að jafnvel þó frumstætt líf geti verið mjög algengt þá þurfi að vera til staðar mjög sérstakar aðstæður til þess að fjölfrumungar og síðan vitmunalíf nái að þróast.

Þeir benda líka á þann möguleika að vitsmunalíf hafi þróast einhverstaðar en skilyrði fyrir tækniþróun og iðnþróun ekki verið fyrir hendi eins og á jörðinni þar sem við höfum haft aðgang að gífulegum auðlindum af lífrænu eldsneyti. Það er enginn vafi á því að mannkynið væri ekki iðnvætt og líklega ekki fært um geimrannsóknir ef þróun jarðarinnar hefði verið með þeim hætti að olíuauðlindir hefðu ekki orðið til.

2. Vitsmunalíf útrýmir sjálfu sér á mjög stuttum tíma
Þeir sem halda fram þessari kenningu segja að samkeppni og valdabarátta séu drifkraftur þróunar á tæknisamfélögum.  Venjulega líði því mjög stuttur tími frá því að tæknisamfélög komast á það stig að geta farið að gera vart við sig í himingeimnum þangað til þau eru búin að nota þessa sömu tækni til að útrýma sjálfum sér.  Þetta er heldur óskemmtileg kenning fyrir okkur jarðarbúa en engu að síður sjáum við vísbendingar um að hún kunni að vera sönn. 

3. Einhver eyðir skipulega öllu lífi í alheiminum
Þessi hugmynd byggir á því að einhverjar verur hafi náð slíku þróunarlegu forskoti að þær eyði skipulega öllu vitsmunalífi á stóru svæði áður en þeim fer að standa ógn af því. Þetta er algengt minni í vísindaskáldsögum en engu að síður hefur þessi möguleiki líka verið skoðaður af vísindamönnum.

Gagnrýnendur spyrja þá hvers vegna þessar verur séu ekki fyrir löngu búnar að eyða öllu lífi á jörðinni!  Skýringin gæti verið sú að við séum einfaldlega ekki talin vera orðin svo merkileg að það taki því að eyða orku í okkur.  Eða við séum einhvernvegin svo afskekkt að við höfum ekki fundist ennþá! 

Ef menn teldu þessa kenningu almennt líklega myndum við varla vera að standa í því að senda merki út í geiminn til að vekja athygli á okkur.  Þvert á móti væri þá betra að láta sem minnst á sér bera.  Það er einmitt líka annar angi þessarar kenningar, þ.e. að vitsmunasamfélög reyni beinlínis að láta ekki bera á sér til að forðast einhver hættuleg öfl sem gætu ollið þeim skaða. En við erum ennþá svo vitlaus að við gólum út í heiminn af öllum kröftum án nokkurrar fyrirhyggju!

4. Við erum einstök, sköpuð af Guði
Allir þekkja sköpunarsögu Biblíunnar.  Svonefndir sköpunarsinnar halda því fram að maðurinn sé skapaður af Guði og óhugsandi sé að jafn göfugar verur hafi þróast af sjálfu sér uppúr líflausri efnasúpu. Þessum skoðunum hefur vaxið fiskur um hrygg vestanhafs á undanförnum árum en eru litnar hornauga af vísindasamfélaginu. Engu að síður er það svo að jafnvel hámenntaðir menn hafa reynt að rökstyðja þessa skoðun og telja að þróunarkenning Darwins útskýri ekki til fulls hvernig flóknar lífverur hafi orðið til. Þekkt þrætuepli er t.d. fullyrðing þeirra um að líffæri eins og auga geti ekki hafa þróast yfir langt tímabil, "Hvaða samkeppnislegt forskot hefur lífvera af hálfu auga" spyrja þeir!

Með smá hártogun er hægt að gagnálykta á þá leið að Guð á himnum hljóti í sjáfu sér að vera sönnun þess að til sé einhverskonar líf fyrir utan Jörðina og óháð henni.

5. Annað vitsmunalíf er of fjarlægt til að við verðum vör við það
Eru önnur vitsmunasamfélög einfaldlega allt of langt í burtu til þess að við getum náð sambandi við þau? Ef fjarlægðin er hunduð eða þúsund ljósár og þá er vissulega líklegt að annað hvort samfélagið sé útdautt áður en nokkur vitræn samskipti geta átt sér stað. Gluggi tækifærisins er einfaldlega of lítill. Menn benda líka á að það eru innan við hudrað ár síðan við byrjuðum með vísindalegum og skipulegum hætti að fylgjast með merkjum um líf í geimum.  Við megum ekki vera svona óþolinmóð. Ef til vill eru merki á leiðinni og fjarlægðir í tíma eru ekki síður miklar en í vegalengdum.

6. Við erum ekki að hlusta á réttan hátt
Getur verið að við séum að missa af merkjum sem er beint til okkar?  Ef til vill nota aðrar vitsmunaverur aðra tíðni en við leitum á, eða gagnaþjöppum sem við höfum ekki þekkingu á að brjóta upp. Hægt er að senda út radíómerki með ýmsum hætti. Skýr merki á ákveðin punkt eða merki sem ná yfir stærri radíus en verða óskýrari. 

Merkið sem við sendum út er svokallað Arecibo Message.  Í því eru settar saman ýmsar upplýsingar t.d. tölurnar frá einum og upp í tíu. Númer efnanna í lotukerfinu sem mynda efnin í DNA. Kóðuð mynd af manni. Kóðuð mynd af sólkerfinu. Svo geta menn pælt í því hvort það sé einhver sem skilur þetta!

7. Annað vitsmunalíf er á allt öðru tæknistigi
Einn möguleiki er að tæknistig vitsmunasamfélaga séu svo ólík að það hindri stórlega alla möguleika til samskipta. Eða að þróun vitsmunalífs leiði smátt og smátt til þess að það færi sig út úr hinum efnislega heimi yfir í einskonar sýndarheim sem við skiljum ekki enn.

8. Við erum tilraunadýr
Samkvæmt Dýragarðskenningunni (Zoo hypothesis) erum við tilraunadýr og vitsmunaverur, miklu þróaðri en við fylgjast með okkur. Ef til vill hafa þessir rannsakendur einhver inngrip í þróun lífs og menningar án þess að við höfum orðið vör við það. Hér er þessi kenning farin að tengjast sköpunarsögunni.

Ef til vill munu þeir láta vita af sér þegar við höfum náð ákveðnu tæknistigi eða eftir að við höfum komist á ákveðið stig siðferðis, t.d. hætt að berjast og heyja stríð. Trúi þessi hver sem vill!

9. Þeir eru of ólíkir
Ef til vill höfum við algjörlega ofmetið líkurnar á því að annað vitsmunalíf hljóti að vera í líkingu við okkar eigið.  Það er ekki víst að geimverur hafi tungumál, kunni að reikna, þekki eðlisfræðiformúlurnar okkar eða lotukerfið.  Noti ekki sömu orkugjafa, sömu tækni og sömu aðferðir til að leita að öðru lífi.

10. Þeir eru hér, en við vitum það ekki!
Getur verið að geimverur séu þegar á Jörðinni en fari huldu höfði í skjóli einhverra tæknilegra yfirburða eða séu hreinlega á einhverju öðru tilverustigi sem gerir það að verkum að við getum ekki skynjað þær?

Nú eða yfirvöld eða stofnanir á borð við NASA vita af geimverum en haldi upplýsingunum leyndum af öryggisástæðum. Það hafa svo sem verið settar fram óteljandi samsæriskenningar í þá veru.

Bankakerfi Kanada það besta í heimi

Ef til vill getum við Íslendingar lært eitthvað af frændum okkar í Kanada.  Samkvæmt þessari frétt frá Reuters þá er bankakerfið þar það öruggasta í heiminum.  Næst á eftir koma Svíþjóð, Luxemborg og Ástalía. Bretar eru í 44. sæti.  Íslendinga er ekki getið, þó kemur fram að við erum þó ekki í 11 neðstu sætunum!

Manitobabúar fylgjast grannt með fréttum frá Íslandi

Íslendingar og Færeyingar hafa frumkvæði að stofnun Alþjóðagjaldeyrissjóðsins árið 1929

Á þessum tímum kreppu og peningaleysis er gaman að rifja upp aðdraganda þess að Alþjóðagjaldeyrissjóðurinn var stofnaður. Frá því er sagt í smásögu Halldórs Kiljans Laxness, Corda Atlandica.  Þar er fjallað um furðufuglinn og uppátækjasegginn Karl Einarsson Dunganon. Hann var fæddur á Seyðisfirði, fluttist ungur til Færeyja með foreldrum síðnum en á fullorðinsárum átti hann heima víða í Evrópu. Árið 1929, í heimskreppunni sem þá geysaði, bjó Karl í Bordeaux í Frakklandi. Þar kynninst hann færeyskum sérvitringi sem í sögunni er kallaður Sjúri (hét réttu nafni Siggert Patursson, langafabróðir bloggritara). Eitt af því sem þeir félagar taka sér fyrir hendur er stofnum alþjóðabanka.  Í sögunni segir Laxness svo frá af sinni alkunnu list:

Um þessar mundir voru peníngar lokaðir inní baunkum um allan heim og ógjörníngur að ná þeim út nema fyrir þjófa; einkum var það erfitt fyrir þá sem þurftu á peníngum að halda. Þá stofnuðum við Sjúrur þar í borginni alþjóðabanka sem við nefndum Veraldarkassann. Allir vita að peníngar eru tilbúníngur.  Heimurinn er líka tilbúníngur. Takmark þessa bánka var að gera alla peninga heimsins verðlausa. Myntin átti að heita Globus en var aldrei slegin. Hæst komu tíu krónur í kassann. Þetta var sem sagt rétt byrjunin, en uppúr því fór gjaldmiðli að hraka hvarvetna í heiminum. Nú er fyrirsjáanlegt að eftir sosum fimmhundruð ár verður farið að nota tölur og glerbrot fyrir penínga um allan heim eins og við krakkarnir gerðum í klínk á Seyðisfirði og í Þórshöfn þegar ég var að alast upp.  Rétt á eftir var Sjúrur veikur af fjörefnaskorti. Þessi veiki lýsti sér í því að það brakaði í honum einsog gamalli mubblu. Við urðum að taka lán í bánkanum þángaðtil ekki urðu nema tvær krónur eftir. En fyrir lítið kom. Loks var mér ráðlagt að gefa Sjúra viðsmjör við brakinu og þá tæmdist heimskassinn. Síðan tóku Sameinuðu Þjóðirnar málið að sér og stofnuðu Alþjóðagjaldeyrissjóðinn.

Ef til vill sjá einhverjir samsvörum við ástandið í dag í þessu sögubroti. Þá kann það að hugga suma að peníngar eru bara tilbúníngur.  

Vill fá aðstoð Alþjóða gjaldeyrissjóðsins

Skotgolf

Hér er sagt frá því þegar fjögur pör spiluðu golf á fjórum skoskum linksvöllum á fjórum dögum, 25 – 28 september á því herrans ári 2008. Ferðin var skipulögð af hjónunum Snorra Guðmundssyni og Ingu Geirsdóttir sem reka fyrirtækið Skotganga í Glasgow.  Þau bjóða bæði upp á gönguferðir, golfferðir, borgarferðir og sérsniðnar ferðir um Skotaland. Ég mæli virkinklega með þjónustu þeirra enda heppnaðist þessi ferð sérstaklega vel.

Flugvél IcelandAir seinkaði aðeins þannig að við vorum um halftima á eftir áætlun þegar við vorum komin út úr flugstöðinni.  Þar biðu okkar tveir bílar sem keyrðu okkur á The Gailes hotel þar sem við gistum.  Þetta er lítið sveitahótel, mjög þægilegt og fínt.  Hótelið sér um að keyra okkur til og frá golfvöllunum sem við spilum á.

Við vorum komin á Irvine Bogside golfvöllinn rétt fyrir bókaðan rástíma klukkan 13:30.  Höfðum ekki haft tíma til að borða og fengum því að seinka okkur aðeins meðan við fengum okkur samlokur í klúbbhúsinu. Byrjuðum síðan að spila upp úr klukkan tvö.  Þetta er gamall og rótgróinn golfklúbbur, stofnaður árið 1887!  Hér eru greinilega starkar hefðir og mikil saga undir fótum manns.  Á veggnum í andyri klúbbhússins hanga t.d. tveir skildir, á öðrum eru nöfn þeirra klúbbmeðlima sem létust í fyrri heimsstyrjöldinni, og á hinum nöfn þeirra sem létust í seinni heimsstyrjöldinni. Þarna tók á móti okkur reffilegur maður og kynnti fyrir okkur aðstæður og staðhætti.  Þetta var sérviskulegur en mjög hress karl. Fór með okkur um allt.  Lét í okkur té aðgangskóða að búningsherbergjum karla og kvenna o.s.frv. Sýndi okkur veitingastaðinn, golfvöruverlunina og sagði okkur frá vellinum. Það er greinilega lagt kapp á að taka vel á móti gestum í þessum kúbbi.  Þegar við fórum á teig kom hann með skilti sem á stóð að hérna væru gestir á ferð og aðrir ættu að taka tillit til þess.  Veðrið var frábært, glampandi sól og örugglega um 20 stiga hiti.

Irvine Bogside er nokkuð erfiður völlur, líka nokkuð óvenjulega hannaður, sennilega vegna þess hvað hann er gamall og lítið breyttur. Bara ein par 5 braut er á honum en margar par 4 brautir mjög langar, um og yfir 400 metrar. Bara ein par 3 braut er á fyrri 9 en tvær á seinni. Eins og á öðrum breskum völlum er hér mikið af djúpum sandgryfjum.  Fyrir utan brautirnar er víða djúpt lyng og kjarr þannig að það gat verið erfitt að finna bolta sem fóru út fyrir. Týndi ég þónokkrum boltum. Borðuðum um kvöldið á hótelinu þar sem er mjög góður veitingastaður. Kynnt voru úrslit dagsins. Það var spiluð útfærsla af punkrakeppni milli para.  Úrslitin voru sem hér segir:
    1. sæti: Guðmundur Ásmundsson og Jóhanna Helga Guðlaugsdóttir, 42
    2. sæti: Sigurður Skagfjörð Sigurðsson og Hrönn Greipsdóttir, 36
    3. sæti: Mattias Waage og Bryndís Fjóla Sigmundsdóttir, 30
    4. sæti: Þorsteinn Sverrisson og Hjördís Björnsdóttir, 29

Á föstudagsmorguninn ál leiðin á Kilmarnock Barassie völlinn sem er við þorpið Troon. Um fimm mínútna akstur frá Gailes. Hér var spiluð parakeppni.. Á fyrsta teig var dregið um hverjir spiluðu saman. Einnig var keppt í sérstöku "Yellow ball" móti á milli holla.  Hvort lið hafði einn gulan bolta sem spilarar skiptust á að spila með á hverri braut. Kilmarnock er einnig gamalgróinn völlur, stofnaður litlu seinna en Irvine, þ.e. árið 1887.  Hann er samt aðeins öðruvísi, hefur verið breytt meira refsar ekki eins mikið fyrir mistök. Nokkrar brautir eru þó upprunalegar, t.d. önnur, þriðja og átjánda. Ég týndi aðeins þrem boltum á þessum 18 holum en örugglega tíu á Irvine daginn áður. 

Hér eins og í Irvine er klúbbhúsið þrungið af sögu.  Meira en 120 ára gamlir listar yfir klúbbmeistara hanga uppi í klúbbhúsinu.  Mikið er af erfiðum glompum hérna, allt að mannhæðarháum sem getur verið mjög erfitt að slá upp úr, sérstaklega ef boltinn er nálægt veggnum. Á myndinni hér er ég að slá upp úr erfiðri glompu á 16 braut, boltinn var innan við fet frá brúninni, ég opnaði kylfuna mikið og þrykkti síðan af alefli undir hana. Hún skondraðist í vegginn ofarlega og þaðan upp úr glompunni til hliðar. Úrslit í dag voru sem hér segir (talið var betra skor í punktum á hverri braut) :
   1. Gummi og Bidda, 38
   2. Þorsteinn og Hrönn, 31
   3. Siggi og Hjördís, 30
   4. Matti og Helga, 29

"Yellow ball" keppnina unnu Siggi, Þorsteinn, Hrönn og Dísa.  Þau komust með boltann allan hringinn án þess að týna honum, á 107 höggum.  Hitt hollið týndi sínum strax á annari braut út í þyrnirunna.

Á laugardagsmorguninn var dálítill vindur af vestri og ekki heiðskýrt eins og dagana á undan. Við lögðum af stað á Dundonalds völlinn klukkan korter yfir tíu, áttum bókaðan rástíma klukkan ellefu.  Dundonalds er líklega besti völlurinn sem við spilum á að þessu sinni.  Hann er í eigu sömu aðila og eiga hinn fræga völl Loch Lomonth. Þar eru klúbbfélagar aðallega frægar stjörnur og viðskiptamógúlar.  Hann er afgirtur, þyrlur fljúga yfir hann og aðeins klúbbfélagar og gestir þeirra geta spilað þar. Loch Lomonth keypti Dundonalds til þess að auka fjölbreytni fyrir klúbbfélaga og fyrst í stað var hann líka lokaður. En svo var hann opnaður fyrir almenning til að nýta hann betur.  Eigendurnir rifu gamla klúbbhúsið og nú er í notkun þar bráðabirgðakúbbhús.  Bygging á nýju kúbbhúsi hefur tafist vegna fjármálakreppunnar.  Þetta sagðir ræsirinn okkur allt saman. Þarna er ýmislegt sem maður hefur ekki séð áður á golfvelli, skórnir eru burstaðir fyrir mann, allir fá tí og blíanta eins og þeir vilja á fyrsta teig og á áttunda teig er sími þar sem hægt er að panta veitingar eftir fyrri níu.

Þessi golfvöllur er auðvitað alveg frábær.  Hver braut er eins og listaverk. Mikið landslag, fallegt umhverfi og þú sérð aldrei neitt nema bara brautina sem þú ert að spila á.  Flatirnar voru ógurlega stórar og hraðar.  Maður var lengi að venjast þeim. Mikið er af mjög djúpum sandgryfum, þó enginn eins og djúpa gryfjan á bak við flötina á 13 braut (Hell's bunker), sem betur fer var ég of stuttur! Á síðustu brautunum fór að eins að dropa úr lofti  og stuttu eftir að við komum í klúbbhúsið kom úrhellisrigning.  Að þessu sinni spiluðu karlarnir saman í holli og konurnar sér. Keppt var í punktakeppni.  Efstu þrír voru:
  1. Helga Guðlaugsdóttir, 28
  2. Sigurður Skagfjörð Sigurðsson, 26
  3. Guðmundur Ásmundsson, 24

Á sunnudeginum var spilað á Troon Darley vellinum.  Hann er inni í miðju Troon þorpinu, stutt frá þeim fræga velli Royal Troon þar sem Opna Breska meistaramótið fer fram ca í sjöunda hvert skipti.  Reyndar eru óteljandi golfvellir á þessu svæði hér í kring.  Ef maður skoðar Google Earth sér maður golfvöll við golfvöll meðfram sjónum á löngum kafla. Það er greinilega mikill ferðaiðnaður í kring um þetta sport, mikið af golfhótelum og golfbúðum.  Urðum t.d. vör við marga svía.  Troon Darley er almenningsvöllur, þ.e. sveitarfélagið á hann og það er ekki sérstakur klúbbur starfræktur þar. Þetta er skemmtilegur völlur og margar mjög fallegar brautir.  Hann er samt ekki eins vel hirtur og umgjörðin ekki í sama klassa og á völlunum sem við vorum á áður. Hér náði ég mínum fyrsta fugli, sló inn á flöt á þriðju braut sem er 250 metra par fjögur.  Tvö pútt og fuglinn lá dauður.  Hollið á undan skildi eftir bikar með snafs fyrir mig!..  Úrslit dagsins voru svona:
   Matti og Bidda, 56
   Þorsteinn og Hjördís, 51
   Gummi og Helga,  46
   Siggi og Hrönn, 37

Myndir úr ferðinni eru hér.

Ráðgátan um landnám víkinga í N-Ameríku

Það er stórmerkilegt ef Patricia Sutherland hefur komist að því að víkingar hafi verið komnir til Norður Ameríku allt að 100 árum fyrr en almennt hefur verið talið. Það þýðir að þeir hafa verið þar nánast á sama tíma og land var numið hér. Þetta eru sterkar vísbendingarnar ef aldursgreiningin er örugg.

Reyndar má leiða líkum að þvi að einhver víkingaskip hafi í á landnámsöld hrakist til vesturheims undan veðrum og eins er möguleiki að rottur og ýmislegt dót hafi rekið þangað með timbri og í skipsflökum og síðan dreifst um.

Það vantaði bara herslumuninn á að víkingarnir næðu varanlegri fótfestu í Norður Ameríku. Ef ekki hefði kólnað skyndilega í veðri um þetta leyti hefðu þeir líklega haft nægilegan styrk til að standast árásir Skrælingja. Hefði þeim líka tekist að flytja með sér nautgripi og hross hefðu þeir fljótt náð umtalsverðu forskoti á frumbyggja sem höfðu ekki sambærileg húsdýr til dráttar og akuryrkju.  Þá kunnu víkingar einnig að smíða áhöld og vopn úr járni en ekki frumbyggjar.

Það er gaman að geta sér til um hverju þetta hefði breytt fyrir mannkynssöguna. Norrænir menn hefðu væntanlega stofnað ríki á borð við það sem þeir gerðu á Íslandi, Færeyjum og Grænlandi.  Þ.e. stofnað alþingi, byggt kirkjur, farið að rita bækur á skinn o.s.frv.  Kólumbus hefði þá aldrei fundið Ameríku, heldur hefðu aðrir Evrópubúar smátt og smátt flust þangað í kjölfar víkinganna, en þó líklega ekki að ráði fyrr en eftir nokkur hundruð ár.  Á meðan hefðu norrænir menn með sínum dugnaði og ferðaþrá getað fjölgað sér mikið og dreifst út um allt meginland Ameríku.

Eins hefði sagan mögulega getað þróast þannig að norrænir menn hefðu einangrast í Ameríku, þ.e. ef þeir hefðu verið búnir að nema þar land varanlega, en skipaferðir við Grænland og Ísland síðan lagst af vegna kólnandi veðurfars. Þá hefðu Sigurður og Þorgerður ef til vill tekið á móti Kristófer Kólumbus 500 árum síðar og boðið í slátur og kjötsúpu.

Margt hefur verið rætt og ritað um ferðir evrópubúa til Ameríku fyrir 1500. Fundist hafa vísbendingar um að Kristófer Kólumbus hafi komist til Íslands áður en hann lagði upp í leiðangurinn til Ameríku. Hér hefði hann aflað sér gagna og undirbúið sig fyrir leiðangurinn. 

Eins hefur því verið haldið fram að Baskneskir og Enskir sjómenn (sérstakelga frá Bristol) hafi verið farnir að stunda siglingar og veiðar á Kanadamiðum talsvert áður en Kólumbus „fann" þessa heimsálfu árið 1492. Þeir hefðu hins vegar haldið þessari vitneskju leyndri til að geta setið einir að þessari fengsælu fiskislóð. Þá hafa verið settar fram kenningar um að Ameríka hafi ekki verið skýrð eftir Americo Vespucci ritara Kólumbusar, heldur Richard Americe sem kostaði landkönnunarleiðangra Johns Cabots til Nýja Heimsins.

Fóru víkingar fyrr til Ameríku en haldið var?

Golfsumarið 2008 (og aðeins meira um tengslanet)

Ég hef notað tímann yfir æsispennandi Ryder keppninni í sjónvarpinu til að rifja aðeins upp eigin golfiðkun í sumar þar sem ég náði að spila á fleiri völlum en oft áður.  Mest að sjálfsögðu á mínum heimavelli í Úthlíð þar sem við eigum sumarbústað.  Úthlíðarvöllur hefur verið í fínu standi og aðsóknin líklega aldrei jafn mikil.  Klúbbfélagar hafa verið ánægðir og mótin ágætlega sótt. 

Veðrið í sumar var sérlega hagstætt til golfiðkunar, sérstaklega í júlí þegar flestir dagar voru sólríkir og hlýir. Mælanlegur árangur minn var þó enginn, forgjöfin hækkaði úr 20,4 í 21 enda er ég afar óstöðugur spilar!  En það er samt yfirleitt gaman að brasa í þessu.  Og andstætt því sem margir halda þá er golf ekki dýrt sport, t.d. borið saman við mótorsport, hestamennsku og fleira. Golf er líka orðið langvinsælasta almenningsíþrótt á Íslandi.

Tvo velli ætlaði að spila á árinu en er ekki búinn að því.  Þ.e. Urriðaholtsvöllinn er margir telja besta völl landsins, til stóð að fara á hann með doktor Sigurpáli en við höfum ekki fundið tíma.  Eins ætlaði ég að spila á golfvellinum í Ásatúni Hrunamannahreppi en það komst heldur ekki í verk. Hér á eftir segi ég frá nokkrum völlum sem ég hef heimsótt í sumar.

Hvaleyrarvöllur
Ég spilaði Hvaleyrina snemma í vor með Dísu í Glitnismótaröðinni. Reyndar bara fyrri níu holurnar í hrauninu.  Keilisvöllurinn er einn best hirti og flottasti völlur landsins. En brautirnar þarna í hrauninu heillar mig ekkert sérstaklega og þær henta mér ekki alveg jafn villtur og óstöðugur ég er í höggunum.  Spiluðum með skemmtilegu fólki, Gylfa Árnasyni og Sigrúnu Ólafsdóttur.  Á eftir var verðlaunaafhending í klúbbskálanum.  Þar sá ég golfskó númer 39 auglýsta á korktöflunni. Einmitt stærðina sem Unnar Geir sonur minn notar og hann hafði verið að kvarta yfir því að sig vantaði skó. Ég hringdi í konuna sem hafði gefið upp símanúmerið og mælti mér mót við hana daginn eftir þar sem við Unnar mættum. Skórnir voru ónotaðir og ég keypti þá fyrir Unnar við góðu verði. Þeir höfðu verið of litlir henni.  En það merkilega (og þó kannski ekki) var að þessi kona hafði einmitt verið fararstjóri hjá okkur á Spáni fyrir nokkrum árum. Það mundi hún en ekki ég! Þegar ég sagði henni að ég hefði nýlega spilað golf í Bilbaó sagðist hún hafa búið þar um nokkurt skeið!  Þegar ég sagði henni að ég ætti bústað í Úthlíð í Biskupstungum og væri formaður í golfklúbbnum kom í ljós að systir hennar átti einnig bústað þar!!  Þetta rifja ég að gamni upp til að minna á skrif mín um tengslanet síðastliðið vor, hér og hér.

Strandarvöllur við Hellu (og Hvolsvöll)
Spilaði hann í lok júní. Einn fallegan sumardag í björtu veðri á Rangárvöllunum. Það eftirminnilegasta var að ég náði yfir 300 metra teighöggi - og á miðja braut!  Þetta var á 5. braut, par 5 niður í móti með vindinn í bakinn.  Brautirnar voru grjótharðar og boltinn rúllaði vel.  Svona högg verða til þess að maður heldur áfram að nota dræverinn þó svo að annað hvert högg að eða fleiri lendi utan brautar að jafnaði.  Sannir karlmenn eiga að slá með dræver af teig ef það er löng braut framundan.  Maður slær aldrei draumahögg nema maður reyni það.  Strandarvöllurinn er gamall og gróinn með langa hefð. Mjög góður golfvöllur og vel hirtur. Falleg er fjallsýnin frá Strandarvelli, með Heklu gömlu beint framundan á mörgum brautum.

Reyndar hafa kunningar mínir frá Hvolsvelli alltaf ímugust á því að völlurinn sé yfirleitt kenndur við Hellu.  Þeir telja að Hvolsvellingar eigi ekki síður tilkall til vallarins enda hafi þeir átt að minnsta kosti jafn mikinn þátt í því að búa hann til.  Sveitarígur er alltaf skemmtilegur.

Jaðarsvöllur á Akureyri
Spiluðum þarna í byrjun júlí þegar Unnar var í N1 mótaröðinni.  Ég hafði aldrei spilað þennan völl áður en oft heyrt talað um hann.  Þetta er góður völlur. Talsverðar framkvæmdir standa nú yfir, t.d. er verið að byggja upp þrjár nýjar flatir og á meðan er spilað á brautarflötum sem auðvitað er ekki eins gott.  Það sem kannski má finna að vellinum er hvað hann er víða á mýrlendi og því blautur í vætutíð. Sumstaðar eru líka gamlir skurðir sem alltaf eru til leiðinda á golfvöllum og á nokkrum brautum er slæmt röff sem hefði mátt slá betur niður. 

Fyrstu níu holurnar spiluðum við ein en á seinni níu slóust í för með okkur tveir heimamenn, íþróttakennari, og ungur sonur hans. Íþróttakennarinn fann reyndar talsvert að vellinum, fannst hirðingin ekki nógu góð.  Ég var nú ekki alveg sammála því.  Og svo ég haldi áfram að tala um tengslanet þá hafði íþróttakennarinn verið í skóla á Laugarvatni og þekkti ágætlega kunningja okkar. 

Vífilstaðavöllurinn
Spiluðum hann einn góðviðrisdaginn í júlí með Jóhönnu Helgu og Gumma Ásmunds. Þetta var í fyrsta skipti sem ég spilaði nýja hlutann af vellinum, Leirdalinn. Hann kom mér á óvart. Ég hélt að brautirnar væru þrengri og erfiðari en þær eru.  Spilamennskan gekk ágætlega til að byrja með en síðan fóru að koma verri kaflar og ég réði ekki nógu vel við dræverinn. Man ekki alveg skorið en það var ekkert sérstakt.  Vífilstaðavöllurinn er mjög fínn golfvöllur enda búið að fjárfesta mikið í honum á undanförnum árum.  Hann er vel hirtur og vel gróinn.

Seinna í sumar spilaði ég Mýrina, þ.e. gamla 9 holu völlinn í byrjun september. Með Vigfúsi Erlendssyni, Torfa Rúnari Kristjánssyni og Sturlu félaga hans. Ég er að vinna með Torfa og Vigfúsi í verkefni um að koma upp nýrri útgáfu af Schengen upplýsingakefinu á Íslandi. Þetta var daginn sem handboltaliðið kom heim og þegar við vorum búnir með nokkrar brautir flaug þotan lágflug yfir völlinn ásamt gömlu áburðarvélinni Páli Sveinssyni og tveim þyrlum.  Tignarlegt var það. Við Vigfús spiluðum holukeppni á móti Torfa og Sturlu.  Það var æsispennandi, fyrir síðustu braut var jafnt, en þá náði Torfi frábæru teighöggi, aðeins nokkra metra frá pinna.  Boltinn minn endaði hins vegar í glompunni við hliðina á flötinni hægra megin. Þetta réði úrslitum. Þeir unnu síðustu holuna og þar með leikinn.  Ég þurfti því að kaupa bjórinn.

Kiðjabergsvöllurinn
Við hjónin fórum á Kiðjabergið með Sigga Skagfjörð og Hrönn Greips síðasta sunnudaginn í júlí.  Í frábæru veðri, steikjandi hita, og það var erfitt að bera settið á bakinu upp og niður allar brekkurnar þarna.  En völlurinn er algjör perla.  Að mínu fallegasta vallarstæði nokkurs golfvallar á Íslandi. Ég hafði aldrei spilað nýja hlutann af vellinum áður, en hann kom mér á óvart.  Náttúrufegurðin og útsýnið er engu líkt, og gefur gamla hlutanum ekkert eftir. Að sjá yfir Hestvatnið, Hesteyjuna og Hestfjallið þegar komið var upp á fjórðu braut var dásamlegt. Vinarlegir ásarnir sem liggja makindalega, ilmandi lyngið, móinn, kjarrið, vatnið og beljandi jökulfljótið við fætur manns á 12. braut. Þetta gerir völlinn að einstökum unaðsreit. Skorið var svona í meðallagi, eitthvað ríflega 100 högg. En ég var meira en sáttur. Reyndar fannst mér furðu fáir að spila völlinn þennan fallega sunnudag í einstakri veðurblíðu um hásumar. Við vorum nánast ein á vellinum!

Þorlákshafnarvöllur
Ég spilaði Þorlákshafnarvöllinn með Markúsi vinnufélaga mínum síðustu vikuna í júlí, líklega þriðjudaginn fyrir verslunarmannahelgina. Þetta var enn einn hitadagurinn þessa viku. Við vorum komnir á teig upp úr klukkan eitt. Völlurinn er í mjög sérstöku umhverfi og ekki líkur neinum öðrum golfvelli á landinu.  Síðast þegar ég spilaði þarna hafði verið rigningartíð og mikið vatn í kring um brautirnar, en nú var allt þurrt og sprinklerar víða í gangi.  Vegna þess að völlurinn er allur á sandi þarf örugglega að vökva vel í þurrkatíð.

En þessi golfvöllur er mjög góður, vel hirtur og flatirnar fínar. En það er ekki gott að lenda utan brautar í sandinum og melgresinu.  Reyndar er léttara að finna bolta þarna en maður gæti haldið, melgresið er ekki þétt. En það reyndist mér samt erfitt að slá boltann upp úr því, þó manni sýndist boltinn vera auðsláanlegur endaði það oft með klámhöggi.

Öndverðarnesið
Á heitasta degi sumarsins fórum við Unnar Geir og öttum kappi við Sigurpál Scheving hjartalækni á hans heimavelli, en fjölskylda hans á fallegan sumarbústað þarna rétt hjá. Við hittum Sigurpál ásamt Hildi og krökkunum í Þrastarlundi. Þá stóð hitamælirinn í bílnum í 29 gráðum Celsíus.  Eftir að hafa fengið okkur ís lögðum við af stað.  Komum við hjá doktor Scheving til að sækja settið hans og þaðan fórum við á teig.  Unnar var orðinn nokkuð þreyttur og slappur eftir fyrri 9 holurnar og ég lánaði honum kerruna mína. Ég var hræddur um að hann fengi sólsting!  

Einum fugli náði ég, á 11. braut. Þá skálaði ég við hjartalæknirinn, og aftur var skálað eftir 18. braut þar sem hjartalæknirinn náði fugli. Maður fyllist alltaf öryggistilfinningu að spila með manni sem maður veit að getur gripið inn í ef maður dettur niður með hjartastopp. En þetta var enn einn hringurinn á ríflega 100 höggum. Margir boltar týndust í þessari ferð. Dræverinn þoldi hitann illa og ef það einhverstaðar var möguleiki að týna bolta utan brautar þá endaði teighöggið yfirleitt þar. En enn einn ógleymanlegur dagur þar sem slegin voru fleiri met í hita en golfi.

Selsvöllurinn á Efra Seli (hjá Flúðum)
Síðasta laugardaginn í ágúst fórum við á Selsvöllinn.  Þetta var lokamótið í Glitnismótaröðinni. Völlurinn er í minni heimabyggð, Gull-Hreppunum, sem einhver biskup kallaði svo. Þar er gott að eiga heima eins og Sr. Árni Þórarinsson prófastur sagði frá. Hann var alinn upp í Götu Hrunamannahreppi. Fyrsta bókin í æviminningum Árna sem Þórbergur Þórðarson skráði hét Fagurt mannlíf og fjallaði um uppvaxtarár hans. Árna líkaði ekki eins vel á Snæfellsnesinu þar sem hann var síðan prestur.  Önnur bókin sem fjallar um þann tíma heitir Hjá vondu fólki! 

Halldór á Seli og fjölskylda hans hafa unnið kraftaverk með því að búa til þennan völl. Dæmi um hve miklu einstalingar geta áorkað með dugnaði og eljusemi. Ég hef spilað þarna á flest sumur undanfarin ár og finnst að völlurinn sé alltaf að verða betri og betri. Mikill trjágróður er farinn að setja sterkan svip á brautirnar fyrir neðan veginn og gefur þeim hlýlegt yfirbragð.  Ég er ekki viss um að ég hafi spilað á betri flötum í sumar. Þær eru alveg frábærar og ég hef heyrt fjölmarga kylfinga hrósa þeim, bæði í sumar og undanfarin ár.  Leyndarmál Halldórs veit ég ekki en, en hvaða aðferðum sem hann beitir þá hafa þær skilað árangri.  Golfklúbburinn á Flúðum er öflugur en þó kvartaði Dóri yfir því að endurnýjun sé ekki nóg.  Finnst mér með ólíkindum að yngri íbúar á Flúðum og í nágreni skuli ekki njóta þessarar frábæru aðstöðu. Ég hvet alla kylfinga til að spila á Selsvelli - og lesa ævisögu Árna prófasts.

Bakkakotið Mosfellssveit
Við Unnar fórum á Bakkakotið síðdegis fyrsta dag septembermánaðar.  Spiluðum með Donna bekkjarbróðir hans og Boga föður hans.  Þeir eru í klúbbnum þarna. Ég var óheppinn til að byrja með, boltinn lenti í einhverju drasli rétt fyrir utan fyrstu og þriðju braut. En svo fór að rætast úr þessu. Endaði með að ná fugli á síðustu braut. Þetta er stutt 82 metra par þrjú braut.  Tók fullt högg með SW, boltinn flaug himinhátt og lenti um tvo metra frá holunni. Svo einpúttaði ég af öryggi. Spilaði á 43 höggum samtals.  Þetta er reyndar mjög léttur völlur og brautirnar yfirleitt stuttar. Vinarlegur og dálítill sveitabragur á honum.




Kjölur í Mosfellsbæ
Fórum eitt kvöldið seinni part ágústs á Kjölinn í Mosfellsbæ með Walter vinnufélaga mínum og Kristbjörgu konu hans.  Það er verið að stækka þennan völl.  Við spiluðum 14 holur. Þ.e. gamla níu holu völlinn og fimm af nýju brautunum. Nýi hlutinn verður rosalega flottur og nýja staðsetningin á klúbbhúsinu glæsileg.  Flatirnar eru mjög stórar, einhverjar þær stærstu sem maður hefur séð á íslenskum velli.  Þetta er þróunin, flatirnar alltaf að stækka.  Maður verður að fara að æfa sig í 40-50 metra púttum til að vera liðtækur í golfi.  Kjalarvöllurinn verður örugglega með flottustu 18 holu völlum á landinu, en jafnframt einn erfiðasti.  En þó völlurinn sé erfiður er hann engu að síður skemmtilegur og hefur mikinn karakter eins og sagt er um handboltamenn á góðum stundum. Spilamennskan var misjöfn eins og venjulega.  Einhver pör fékk ég þó inn á milli.


Nesvöllurinn á Seltjarnarnesi
Spiluðum þarna með Sigga og Hrönn um miðjan ágúst. Holukeppni.  Siggi og Hrönn unnu fjórar holur, við þrjár og tvær féllu.  Jafnara gat það ekki verið nema jafnt væri. Ég var frekar brokkgengur, spilaði sumar brautirnar ágætlega en klúðraði öðrum. Á síðustu brautinni sagði ég við Sigga, "Ég ætla að slá inn á green". "Miðaðu þá á mastrið" sagði Siggi. Einhvernveginn tókst mér að ná frábæru teighöggi. Sló beint yfir húsið, framhjá mastrinu hægra megin og þegar við gengum upp á flötinni var boltinn bara nokkra metra frá henni. Gallinn var bara sá að það var sandgryfja á milli og pinninn mjög framarlega á flötinni. Ég náði því ekki betra skori en pari út úr þessu.  Held að ég hafi endað á 46 höggum í heildina.




Kálfatjarnavöllurinn á Vatnsleysuströndinni
Ég skipulagði mót fyrir vinnufélaga mína í Kögun í byrjun september. Þátttakan var nú ekki neitt sérstök enda afleit veðurspá. Reyndar var slagviðri allan daginn í Reykjavík og sumir fóru að tala um frestun sem ég tók ekki í mál.  En viti menn, þegar við komum suður á Kálfatjarnarvöll þriðjudaginn 9. september klukkan fimm var stafalogn og úrkomulaust.  Hér hafði sem sagt gerst kraftaverk líkt og þegar Móses leiddi Ísraelsmenn gangandi þurrum fótum yfir Rauðahafið. Við kepptum þarna bæði í einstaklingskeppni og liðakeppni.  Einstaklingskeppnina vann Leirukóngurinn Haukur Ragnarsson en mér tókst einhvernvegin að sigra liðakeppnina enda með góða spilara með mér, Þorstein Má Þorsteinsson og Daða Árnason sem sjást hér á myndinni til vinstri.  Völlurinn var alveg afburðagóður þó komið væri fram á haust. Flatirnar frábærar, alveg eins og flauel, minntu mig á flatirnar á Flúðum.


Grafarholtið og Korpúlfsstaðirnir
Auk þess að vera í Golfklúbbnum í Úthlíð er ég líka í GR. Ég hef spilað Grafarholtið nokkrum sinnum í sumar. Er ekki nama 5 mínútur að keyra þangað úr Melbænum og ég sé yfir hann úr vinnunni.  Völlurinn er alltaf sjarmerandi en mér finnst flatirnar þar alveg til skammar hjá þessum stærsta klúbbi landsins.  Það verða þeir að laga. Ef til vill ættu þeir að fá ráð hjá Halldóri á Seli um hvernig eigi að búa til og viðhalda almennilegum flötum. Og hér kemur enn ein saga um tengslanet.  Þarna voru við Hákon Óli vinur minn að spila einn góðviðrisdag í sumar með tveim konum í holli.  Eitthvað kom til tals að ég væri úr Gull-Hreppunum.  Hún sagðist þá vera góð vinkona fyrrum prestfrúarinnar í Hruna.  "Það er merkilegt sagði ég, "einmitt um síðustu helgi var ég í fjallgöngu með hundinum hennar".  Þ.e. við gengum á Högnhöfða með Sigurði Strange og fleirum, hann var að passa hund eiginkonu Sr. Halldórs Reynissonar fyrrum hrunaklerks. Konan þekkti Sigurð auðvitað vel líka.

Korpúlfstaðavöllurinn er fínn og flatirnar miklu betri en á Grafarholtinu finnst mér.  Hef líka spilað hann nokkrum sinnum og fór m.a. á eitt mót þar þann 17. júní. Helsti gallinn er hvað það er langur gangur á milli brauta sumstaðar. Mér finnst brautirnar meðfram sjónum alltaf mjög fallegar og hef gaman að því að spila þær.  Og svo á ég auðvitað eina uppáhaldsbraut á þessum velli, braut númer 13 núna (fyrrum númer fjögur) en þar fór ég holu í höggi 29. ágúst 2002. Þetta er löng par 3 braut, eða tæplega 200 metrar. Við Dísa vorum að spila þarna með fullorðnum hjónum. Það var orðið skuggsýnt og ég sá bara að boltinn flaug vel, skondraðist yfir sandgryfjuna og inn á flötina.  Konurnar sem stóðu nær flötinni sáu boltann rúlla ofan í.  Ég trúði því ekki fyrr en ég sá það.

Að lesa minningargrein um sjálfan sig

Steve Jobs er heppinn. Ég hef oft verið að hugsa um hvað það er mikil synd að þeir sem skrifað er um í minningargreinum missi af því að geta lesið um hvað þeir hafi verið dásamlegir og hvað allir hafa horft á þá með miklum aðdáunaraugum. Kannski er það stundum svo að enginn hefur lagt gott orð til mannsins þangað til hann er fallinn frá.  Þá eru allir einstök, góðmenni, hetjur, dugnaðarforkar og snillingar.

Stundum finnst mér reyndar að þeir sem skrifa minningargreinar séu að vekja meiri athygli á sjálfum sér en þeim látna.  Að þeir hafi nú þekkt þennan merkismann, unnið með honum, verið góðir vinir hans og þeir hafi nú brallað margt skemmtilegt saman.

Ég veit ekki um nokkurn Íslending sem hefur fengið að lesa minningargreinar um sjálfan sig.  Ef til vill hefur það þó einhverntíman gerst. Hvað með Hvolsvellinginn sem birtist fyrir nokkrum árum eftir að hafa verið talinn af í mörg ár?  Ég veit ekki hvort um hann voru skrifaðar minningargreinar en það kann að vera.

Kannski hefur Geir Haarde líka verið með minningargreinina sína um þann merka mann Sigurbjörn biskup tilbúna í skúffunni. Altént birist hún mjög stuttu eftir andlátsfréttina í dag. Sigurbjörn lifði það reyndar að vera hampað mjög í lifanda lífi - enda átti hann það skilið.

Andlát Steve Jobs „stórlega ýkt“

Íþróttahelgi

Jæja ég hljóp maraþon í gær - eða næstum því!  10 kílómetra.  Þetta var stórskemmtilegt.  Hópurinn lagði af stað klukkan 9:30.  Maður komst hægt áfram til að byrja með, en þegar komið var upp á Suðurgötuna fór aðeins að teygjast úr þvögunni.  Ég var með þeim síðustu úr marki en skv hlaup.is var ég númer 1112 í röðinni í mark á 57:47 en mældur tími á flögunni, sem er í reynd réttur tími var 56:13.  Ef ég hefði verið í fremstu línunni af stað hefði ég endað í kring um 910 sætið.  Keppendur voru alls um 3000!

Ég hef ekki hlaupið áður með tónlist í eyrunum en núna fékk ég lánaðan ipodinn hjá Unnari syni mínum. Ég hlóð inn á hann völdum lögum með Rolling Stones, Springsteen og fleirum.  Ég er ekki frá því að það hafi gefið mér nokkurn aukakraft. Ég fékk maraþonmyndina hér til hliðar hjá Kjartani Pétri Sigurðssyni bloggvini mínum til að skreyta þennan pistil (hún er reyndar frá því í fyrra).

Í morgun vöknuðum við svo fyrir átta til að horfa á gullleikinn.  Hann endaði ekki eins og maður hefði helst viljað en auðvitað er þetta frábær árangur hjá svona lítilli þjóð. Þetta er annað silfrið sem íslendingar hafa fengið í sögunnni. Auk þess höfum við fengið tvö brons.

Íslandingar monta sig gjarnan af því að þeir séu bestir miðað við höfðatölu.  Það er þó alls ekki svo með fjölda verðalaunapeninga á Olympíuleikum. Tölfræðin sýnir að margar aðrar þjóðir hafa náð mun betri árangri er við, jafnvel þó miðað sé við höfðatölu eins og sjá má hér. Þannig hafa Norðmenn fengið 145 medalíur og eru þó ekki nema um 5 milljónir talsins. Jamaíkabúar sem ég skrifaði um um daginn eru um 2,6 milljónir en eiga 53 verðlaun. Svíar eru afburða góðir íþróttamenn, hafa unnið 475 medalíur, um 9 milljónir.  Ef Íslendingar væru jafnokar Svía hefðum við unnið 16 sinnum til verðlauna á Olympíuleikum.

Reggae power - Hlaupagen Jamaíkabúa

Hvernig stendur á því að lítil og fátæk smáþjóð eins og Jamaíka fóstrar alla þessa yfirburða spretthlaupara? "Reggae power" sagði Shelly-Ann Fraser eftir að hún tók við gullinu fyrir sigurinn í 100 metra hlaupinu um daginn. 

Í samanlagri sögu Ólympíuleikanna eru verðlaun Jamaíkabúa að nálgast 50 og það í sjálfum höfðuðgreinum leikanna, spretthlaupunum, þar sem samkeppnin er einna mest.

Margir frægustu spretthlauparar í sögunni eru frá Jamaíka, svo sem Herb McKenley, George Rhoden, Don Quarrie, Merlene Ottey, Veronica Campbell-Brown og núna Usain Bolt og Shelly-Ann Fraser.  Auk þess eru frægir hlaupagikkir eins og Donovan Bailey sem keppti fyrir Kanada, Linford Christie sem keppti fyrir Bretland og Sanya Richards sem nú keppir fyrir Bandaríkin öll fædd á Jamaíka.

Nú hafa rannsóknir sýnt að Vestur Afríski kynstofninn á Jamaíka inniheldur mun meira af ACTN3 genabreytileikanum en aðrar þjóðir. Einstaklingar með þessi gen hafa mjög öfluga svokallaða fast-twitch vöðva sem gefur þeim meiri sprengikraft en þeim sem hafa öðruvísi vöðvabyggingu.  

Fólk af Vestur-Afrískum uppruna er reyndar almennt skapað til að hlaupa hratt. Langflestir bestu spretthlauparar heims síðustu áratugi eiga ættir að rekja þangað. Á hinn bóginn virðast síðan Austur-Afríkubúar t.d. Kenía- og Eþíópíumenn hafa álíka yfirburði í langhlaupum. Þeir hafa að sama skapi mjög lítið af ACTN3 genabreytileikanum.

Lítið fer fyrir innfæddum spretthlaupurum Vestur-Afríku í dag.  Líklega hafa þrælasalar á fyrri öldum haft auga fyrir því að velja hæfustu einstaklingana til að flytja á plantekrur Ameríku.  Ef til vill hefur það viljað þannig til að einstaklingar með sérstaklega góða eiginleika til hlaupa hafa verið fluttir til Jamaíka.  

En það er ekki nóg að hafa þessa náðargjöf að geta hlaupið hraðar en flestir aðrir.  Skólar á Jamaíka eru sniðnir til að velja og þjálfa efnilega spretthlaupara og margir af færustu þjálfurum heims starfa þar.  Þannig koma stöðugt nýir og nýir glæsilegir hlaupara frá þessu landi. 

Þriðja gullið hjá Bolt

Undirbúningur fyrir Maraþonið

Jæja, nú ætla ég að skella mér 10 kílómetra í Reykjavíkurmaraþoni Glitnis á laugardaginn. Þetta verður þá þriðja árið sem ég hleyp þessa vegalengd.  Ég er reyndar ekki langhlaupari að upplagi og var alltaf betri á sprettinum á yngri árum.

En ég er í alveg þokkalegu formi núna, skokkaði átta kílómetra áðan í Elliðaárdalnum í frábæru veðri, 15 stiga hita og sól.  Það munar líka um að ég er bara um 77 kíló en var líklega 79-80 í fyrra.  Þetta sá ég á viktinni í morgun!! Það eru örugglega nokkrar kalóríur sem þarf til að flytja tvö kíló heila 10 kílómetra.

Að þessu sinni hleyp ég til styrktar ABC barnahjálp.  Ég borga 3000 krónur sjálfur og Glitnir kemur líka með 3000 krónur í mótframlag, þ.e. 300 krónur á hvern kílómetra.  Það er gott að fjármálakreppan hefur ekki sett strik í maraþonreikninginn þeirra. Hægt er að heita á mig með því að smella hérna

Ein kona er búinn að heita á mig nú þegar, Bryndís Þóra Þórsdóttir frá Sauðárkróki. Nú lyfjafræðingur og kennari við FÁ.  Bryndís er einn besti matargerðarmaður sem ég þekki. Kann ég henni bestu þakkir fyrir og vonast til að fá fleiri framlög næstu daga.

Hvíslararnir

Það var tilviljun að ég var að einmitt að merkilega stóra bók um Rússland þegar þessi átök í Georgíu brutust út. Það er ekki oft sem maður fær í hendurnar nærri 700 blaðsíðna doðrant og les hann á skömmum tíma nánast frá orði til orðs. Ég er að tala um bókina The Whisperers eftir Orlado Figes. Ég pantaði hana á Amazon í vor ásamt fleiri álitlegum bókum og notaði lausar stundir í sumarfríinu til að berjast í gegn um hana.  Í bókinni er sagt frá lífi alennings í Sovétríkjunum á Stalínstímanum og reyndar líka nokkuð fyrir hann og eftir.  Uppistaðan í bókinni eru einskonar smásögur byggðar á endurminningum fólks sem komið hafa í dagsljósið eftir að kommúnistastjórnin leið undir lok, sem og viðtölum Figes sjálfs og hans starfsmanna við fullorðna sovéska borgara á síðustu árum.

 

Frásagnir af daglegu lífi fólks rista mun dýpra og eru átakanlegri en það sem fram kemur í fréttum og hefðbundinni sagnfræði þar sem manneskjan er oftast falin á bak við pólitík og hagstærðir. Ef maður brynjar sig fyrir þeim hræðilegu afleiðingum sem þessi þjóðfélagstilraun hafði þá er út af fyrir sig fróðlegt að sjá hvaða áhrif hún hafði á hegðun fólks. Allir voru hræddir. Hræddir við nágrana sína, samstarfsmenn, vini og jafnvel fjölskyldumeðlimi.  Fólk talaði ekki saman að nauðsynjalausu af ótta við að orð þess yrðu túlkuð sem gagnrýni á stefnu kommúnistana.  Margir reyndu að sýna sjórnvöldum tryggð sína með því að njósna um aðra og ljóstra upp um þá sem þeir töldu að væru óvinir ríkisins.

Enginn vissi hvaða nótt yrði bankað upp á og fulltrúar öryggislögreglunnar nymu þig á brott í Gúlagið. Margir höfðu ferðatöskuna tilbúna undir rúminu til að vera við öllu búnir. Foreldrar sögðu börnum sínum hvernig þau ættu að bregðast við ef bæði pabbinn og mamman yrðu sótt einhverja nóttina.

 

Í hverju byggðarlagi voru stofnuð ráð til að framfylgja stefnu flokksins.  Í því fólst að gera eigur fólks upptækar, ríkisvæða alla atvinnustarfsemi, koma á samyrkjubúskap, ráðstafa húsnæði og síðast en ekki síst senda þá sem ekki voru hliðhollir flokknum í vinnubúðirnar.  Yfirleitt völdust í þessi ráð ofstopafullir undirmálsmenn sem höfðu litla reynslu af atvinnustarfsemi en töldu sig eiga harma að hefna gagnavart einhverjum sem höfðu það betra.  Að sjálfsögðu endaði þetta allt með skelfingu.  Milljónir manna fóru á vergang og dóu úr hungri. Munaðarlaus börn fóru um í hópum betlandi. Fólk dó umvörpum af harðneskju í vinnubúðunum. Svona var ástandið á þegar íslensk skáld ortu ljóð eins og „Sovét-Ísland óskalandið, hvenær kemur þú“.

 

Sagt er frá ævintýralegum flótta fólks úr vinnubúðunum eða frá heimilum sínum þegar það skynjaði hættuna.  Sumar frásagnirnar minna á sögurnar um Fjalla-Eyvind og Höllu.  Árið 1931 flúði Aleksei Okorokov úr fangalest á leið í vinnubúðir og gekk 900 kílómetra til baka til þorpsins Ilinka þar sem hann hann átti heima.  Þegar þangað kom höfðu kona hans og tvær dætur einnig verið handteknar sendar í Narym fangabúðirnar. Aleksei gekk aftur af stað fótgangandi um 800 kílómetra leið þangað sem konu hans og börnum var haldið föngnum og einhvernvegin tókst honum að frelsa þær. Fjölskyldan var á flótta í 10 daga, þau gengu á næturnar en létu fyrir berast á daginn.  

 

Elleftu nóttina voru þau umkringd af lögreglu sem skaut að þeim  og Aleksei særðist í kviðarholi. Lögreglunni tókst að handtaka þau og voru þau send aftur til Narym í lest. Á leiðinni mútaði Yevdokiia kona Aleksei þorpsbúa til að gera varðmannsins ofurölvaðan þannig að þeim tækist að flýja aftur.  Þau lögðu því aftur á flótta og reyndu að komast til borgarinnar Tomsk.  Á leiðinni komu þau í þorp Kerzhaki fólks þar sem flest börn höfðu dáið úr sjúkdómi.  Þorpshöfðinginn bauð Aleksei að gefa þeim vistir og aðstoða þau við flóttann í skiptum fyrir yngri dóttirina Tamöru. Þau dvöldu í þorpinu í viku og söfnuðu kröftum.  Síðan lagði Aleksei af stað með eldri dótturina og konu sína yfirbugaða af harmi en skildi Tamöru eftir. Þau fengu með sér vistir og búnað en fóru ekki langt. Aleksei skildi konu sína og dóttur eftir í fylgsni en sneri sjálfur aftur til þorpsins. Fjórum dögum síðar kom hann til baka með Tamöru á bakinu.

 

En raunum Okorokov fjölskyldunnar var ekki lokið. Lögreglan fann þau aftur og flutti þau nú í búðir um átt kíkómetra frá Tomsk. Þar voru þau í sex mánuði. Aleksei var látinn keyra grænmetisvagn til Tomsk en Yevdokiia og dæturnar unnu með hinum föngunum.  Í Tomsk komst Aleksei í kynni við mann sem lofaði að hjálpa þeim við að flýja.  Dag nokkurn faldi Aleksei dæturnar sínar á vagninum undir kartöflupokum og ók þeim til borgarinnar þar sem vinur þeirra skaut yfir þau skjólshúsi. Fjölskyldan sameinaðist síðan þegar Yevdokiia kom til þeirra, en hún hafði flúið á sama tíma með því að stökkva upp á lestarvagn. Eftir að hafa dvalið þarna í nokkra daga fóru þau með lest til borgarinnar Kuznetsk þar sem þau settust og foreldrarnir fengu vinnu. Á þessum tíma hafði fólk möguleika á að villa á sér heimildir og jafnvel taka upp ný nöfn. 

 

Eftir nokkra mánuði var síðan farið að koma á skilríkjakerfinu alræmda og Aleksei freistaði þess að fara til sinnar heimaborgar Ilinka til að fá skrásetningu. Þar var hann stax handtekinn og sendur í vinnubúðir á ný.  Eftir langa hríð fékk Yevdokiia bréf frá honum. En þar sem öll bréf voru lesin af yfirvöldum óttaðist hún að það kæmist upp um verustað þeirra og flúði til borgarinnar Tashtagol þar sem skilríkjakerfið var enn ekki komið. Stuttu síðar kom Aleksei til þeirra eftir að hafa enn einu sinni tekst að flýja. Þarna héldu þau til um tíma en að lokum voru þau handtekin enn á ný árið 1934.  Eftir skrítna og tilviljunarkennda atburðarás atvikaðist það svo að þau lentu öll í sömu vinnubúðunum. Þar gátu þau búið saman við harðan kost saman í hreysi eins og aðrir fangar. Saga þessa fólks er ekki sögð lengri í bókinni en endar á tilvitnun í orð eldri dótturinnar Maríu, „After three years of living on the run, my sister and I had grown accustomed to not talking. We had learned to whisper rather than to talk“

Líka eru átakanlegar sögurnar sögurnar af endurfundum fólks þegar það slapp úr vinnubúðunum í þýðunni eftir að Krúshoff komst til valda. Í mörgum tilvikum var fólk svo skemmt andlega og líkamlega að það var ófært um að lifa eðlilegu lífi. Margar tilraunir til þess mistókust. Sumir sneru aftur í vinnubúðirnar.

 

Líklegt er að þessar harðneskjulegu tilraunir á lifandi fólki sem þarna fóru fram móti enn mannlíf og tilfinningar almennings í Rússlandi og öðrum löndum sem tilheyrðu Sovétríkjunum. Í næstum öld lifði fólk við aðstæður þar sem besta leiðin til að komast af var fals, illmennska og sviksemi.  Á bak við fréttirnar um átökin í Gerorgíu eru örugglega margar sögur af fólki sem ekki heyrast. Fólki sem man tíma ógnarstjórnarinnar, átti foreldra, afa eða ömmur sem urðu fórnarlömb hennar. Fólki sem tilheyrðu þjóðfélagshópum sem ekki voru þóknanlegir stjórnvöldum. Fólki sem veit hverjir sáu til þess að þeirra nánustu voru sendir í búðirnar. Fjölskyldum sem misstu hús sín og jarðir í hendur kommúnistana og sjá nýríka töffara leika sér að þeim í dag. Bæði Rússneskir stjórnmálmenn, hermennirnir og fórnarlömb þeirra, almenningur í Georgíu eru spottin upp úr þessu umhverfi.

 

Það er fróðlegt að skoða heimasíðu Orlando Figes þar sem hann segir frá gerð bókarinnar og birtir ýmislegt ítarefni.

http://www.orlandofiges.com/

Skýr skilaboð til Rússa

Stöðnun í golfinu

Við spiluðum Grafarholtið í kvöld í mjög góðu veðri.  Ég er í smá vandræðum með sveifluna, húkka mikið, sérstaklega teighöggin. Brynjar Geirsson golfkennari sagði mér að það væri vegna þess að ég kem of mikið utan á boltann í högginu.  Ég veit að það er rétt en á erfitt með að venja mig af þessu. 

Grafarholtsvöllurinn er ágætur núna.  Miklu betri en í fyrravor en þá voru sumar flatirnar mjög illa farnar. Gróandinn er óvenjumikill miðað við árstíma.  Við sáum gæs með unga við 16. teig sem ég held að hljóti að vera óvenjulegt í byrjun júni.  Eitt af því sem gerir Grafarholtið skemmtilegt eru allir fuglarnir, hér er þó ekki átt við fuglana i skorinu, amk ekki í mínu tilviki, heldur hina. Í kvöld sá ég fyrir utan gæsirnar, lóur, spóa, stokkendur, óðinshana, tjald og hrossagauk.

Ég ætla að reyna að vera duglegur að skrá inn skorið á www.golf.is núna í sumar. Eins og sést á þessu yfirliti þá er ég frekar staðnaður.  Hef verið í rúmlega 20 í mörg ár.  Ég hef heldur ekki lagt mikinn metnað í golfið en veit að ég gæti lækkað mig talsvert ef ég myndi spila aðeins meira og æfa mig.

Six degrees of separation

Í síðustu bloggfærslu fjallaði ég um tengslanet og hvernig ókunnugt fólk getur oftast tengt sig saman með skjótum hætti. Ég færði rök fyrir því að það væru allt að 97% líkur á því að hverjir tveir ókunnugir fullorðnir Íslendingar þekki sameiginlega þriðja mann. Auðvitað má gagnrýna þennan útreikning eins og Hreinn Stefánsson gerði í athugasemd en það breytir því ekki að margföldunaráhrifin í tengslanetum eru mikil.

Að sjálfsögðu er þetta eitthvað sem hefur verið pælt í áður. Kenningin "Six degrees of separation" var sett fram árið 1929 af Ungverska rithöfindinum Frigyes Karinthy í smásögunni "Chains" eða Hlekkir. Kenningin er sú að hverjir tveir jarðarbúar séu að jafnaði tengdir saman í gegn um aðeins fimm persónur. Þ.e. ef A og G eru tveir jarðarbúar valdir af handahófi þá sé oftast hægt að búa til svona tengslakeðju:
A þekkir B
B þekkir C
C þekkir D
D þekkir E
E þekkir F
F þekkir G

Ýmsar tilraunir hafa verið gerðar til að rannsaka þetta. Árið 1967 gerði bandaríski félagsfræðingurinn Stanley Milgram merkilega tilraun.  Hann valdi fólk af handahófi í miðvesturríkjum og lét það hafa pakka sem það átti að senda til ókunnugs einstaklings í Massachusetts. Sendandinn fékk aðeins að vita nafn viðtakandans, starf og götuheiti. Sendandinn átti síðan að senda pakkann til einhvers sem hann þekkti og taldi líklegastan til að geta komið honum áleiðis. Sá átti síðan að gera það sama og svo koll af kolli þangað til pakkinn væri kominn í hendurnar á réttum viðtakanda.

Niðurstaðan kom nokkuð á óvart. Flestir hefðu giskað á að pakkinn væri búinn að fara í gegn um hendurnar á fleiri tugum manns áður en hann kæmist loks á áfangastað.  Reyndin var hins vegar sú að það voru að meðaltali aðeins á milli fimm og sex einstaklingar í þessari keðju.  Hér ber líka að hafa í huga að í þessari tilraun hefur örugglega ekki alltaf verið farin stysta mögulega leið.

Árið 2001 gerði Duncan Watts prófessor við Columbia háskólann sambærilega tilraun en notaði tölvupóst sem flutningseiningu.  Þ.e. tiltekinn einstaklingur fékk að vita nafn og staðsetningu á ókunnugum manni sem gat verið staðsettur í 157 löndum. Hann átti að senda þessum manni tölvupóst í gegn um þá einstaklinga sem hann var sjálfur með á tölvupóstlista. Niðurstaðan var svipuð, eftir sex sendingar að meðaltali fékk viðtakandinn tölvupóstinn í hendur. Hér má aftur gera ráð fyrir því að ekki hafi alltaf verið farin stysta leið í tengslanetinu milli þessa tveggja einstaklinga.

Auðvitað eru þessar niðurstöður ekki algildar og ofangreindar tilraunir hafa verið gagnrýndar vegna þess að í báðum tilvikum var stór hluti sendinga sem aldrei komust til skila vegna þess að fólk hirti ekki um að taka þátt og koma þeim áfram, þ.e. keðjan slitnaði.  Ekki er ólíklegt að það hafi frekar gerst þegar leiðin var löng en stutt. 

Engu að síður er það staðreynd að tengslakeðjur milli fólks eru miklu styttri en maður myndi í fyrstu ætla, jafnvel þó um sé að ræða mengi allra jarðarbúa.  Vissulega er maður þá að undanskilja mjög einangraða þjóðflokka eða þjóðfélagshópa.  Þá er líka rétt að hafa í huga að hér er verið að tala um fullorðið fólk sem hefur safnað reynslu og byggt upp tengs við annað fólk.  Þ.e. börn eru undanskilin. Einnig fólk sem er orðið gamalt, farið að tapa minni og einangrast.

Ef maður hugsar tengslanet út frá veldisfalli og leikur sér aðeins í excel kemst maður fljótt að því hversu mikil margföldunaráhrifin eru.  Ef við gefum okkur þá varfærnu forsendu að hver einstaklingur þekki aðeins 500 aðra og einnig að tengslanetið stækki aðeins um 5% í hverju skrefi vegna þess hversu stór hluti tenginganna eru innbyrðis þá kemur eftirfarandi í ljós.
1: A þekkir 500
2: Þeir sem þekkja einhvern sem þekkir A eru 500*500*0,05 = 1.250
3: Þeir sem þekkja einhvern sem þekkir einhvern sem þekkir A eru 1.250 * 500 * 0,05 = 312.500
4: Í fjórða skrefi erum við komin í 7,8 milljónir (312.500 * 25)
5: Í fimmta skrefi eru við komin í 195 milljónir (7,8 milljónir * 25)
6: Í sjötta skrefi þá erum við komin í tæpa 4,9 milljarða (195 milljónir * 25)

4,9 milljarðar er örugglega meira en fjöldi allra fullorðinna einstaklinga á jörðinni miðað við að heildarfjöldi jarðarbúa sé um 6,5 milljarðar. Hér erum við enn og aftur að sjá að fjöldi meðaltenginga er á milli fimm og sex.  Dæmið sýnir líka mikið bil á milli fimmta og sjötta liðar sem styður þá staðreynd að niðurstöður mismunandi tilrauna liggi einhverstaðar þar á milli.

Það er gaman að velta því fyrir sér hvað hægt væri að gera ef öll tengsl fólks væru skráð í sameininlegan gagnagrunn. Þá væri hægt að reikna út á svipstundu stystu tengslaleiðir milli hvaða tveggja einstaklinga sem er. Vísir að þessu hefur þegar verið settur upp á Facebook. Þar geta notendur skráð inn vini og kunningja og síðan er hægt að finna tengslakeðju milli hvaða tveggja Facebook notenda sem er. Nú eru 4,5 milljónir manna á Facebook og furðulegt nokk þá er meðallengt tengslakeðju milli fólks 5,7.

Í raun væri hægt að gera það sama á þessu bloggsvæði hjá mbl.is. Mogginn gæti sem sagt boðið upp á þá þjónustu að leyfa hverjum bloggara að finna stystu bloggvinakeðju milli sín og annars bloggara.  Þá kæmi kannski margt fróðlegt í ljós.

Hversu líklegt er að ég og þú þekkjum sama manninn

Þegar maður fer að ræða við einhvern ókunnugan kemur oftast fljótlega í ljós að báðir þekkja einhverja þriðju persónu sameiginlega. Ég hef oft undrað mig á hversu algengt þetta er og fór að velta fyrir mér hverjar líkurnar á þessu séu.  Það vafðist fyrir mér að reikna það út þannig að ég lagði eftirfarandi spurningu fyrir vinnufélaga mína:

Segjum að Íslendingar séu 300.000
Hver Íslendingur þekkir 1000 manns
A og B eru Íslendingar en þekkjast ekki
Hverjar eru líkurnar á því að A og B þekki amk. einn Íslending sameiginlega?

Það er ekki alveg augljóst fyrir þá sem fást lítið við líkindareikning að finna þetta út.  Þó það séu margir reikningshausar að vinna með mér þá fékk ég fá svör.  Það svar sem mér finnst sennilegast er svona:

Mér reiknast til að líkurnar séu u.þ.b. 96,5%

Ég gerði þetta með því að reikna út líkurnar á að þeir þekktust ekki.

A á 1000 vini, og svo byrjum við að skoða vinina hans B.

Fyrir fyrsta vinin hans B eru líkurnar 299.000/300.000 á að hann sé ekki einn af vinum A.

Fyrir næsta vinin hans B eru líkurnar 298.999/299.999 á að hann sé ekki einn af vinum A.
.
.
.

Fyrir síðasta vinin hans B eru líkurnar 298.001/299.001 á að hann sé ekki einn af vinum A.

Til að að enginn af vinum A sé einn af vinum B þurfa öll þessi skilyrði að ganga upp, þ.e.

299.000/300.000 * 298.999/299.999 * ... * 298.001/299.001

Þar sem að 299.000/300.000 er nokkurn veginn sama og 298.001/299.001 þá notaði ég einfaldlega
(298.500/299.500) í 1000 asta veldi = 0,035.

Það eru því 3,5% líkur á að enginn þeirra þekkist sem gerir 96,5% líkur á að einhver þekkist.

Birt án allrar ábyrgðar.

Miðað við reynslu mína þá trúi ég þessari niðurstöðu Sauðkræklingsins Þorsteins Þórssonar enda er hann þekktur fyrir að vera talnaglöggur. 

Það er sem sagt aðeins í ca. fjórum af hverjum hundrað skiptum sem maður hittir einhvern nýjan Íslending sem þekkir ekki einhvern sem ég þekki líka.

Það væri gaman að heyra skoðanir blogglesenda á þessari niðurstöðu.

Æsispennandi lokahringur í US Masters

Nú er að hafinn síðasti hringurinn á US Masters.  Efstu keppendur byrja að spila eftir rúmlega klukkutíma. Það er nánast öruggt að einhver af þeim sem eru í sex efstu sætunum eftir daginn í gær stendur uppi sem sigurvegari. Staðan fyrir lokahringinn er svona:

1. Trevor Immelmann (-11 högg)
Suður Afríkubúi, fæddur 1979.  Hefur aldrei unnið risamót.

2. Brandt Snedeker (-9 högg)
Bandaríkjamaður fæddur 1980. Hefur aldrei unnið risamót.

3. Steve Flesch (-8 högg)
Bandaríkjamaður, fæddur 1967.  Hefur aldrei unnið risamót.

4. Paul Casey (-7)
Englendingur, fæddur 1977. Hefur aldrei unnið risamót.

5. Tiger Woods (-5)
Kóngurinn sjálfur. Hefur unnið 13 risamót.  Langstigahæsti golfari í heiminum í dag og setti sér nýlega markmið um að vinna öll fjögur risamótin í ár. 

6. Stewart Cink (-4)  
Bandaríkjamaður, fæddur 1973. Hefur aldrei unnið risamót.

Það verður að segjast eins og er að fyrir utan Tiger er enginn í þessum hópi sem fyrirfram hefði verið talinn sérlega líklegur sigurvegari. En golf er nú einu sinni þannig íþótt að það geta allir sigrað á góðum degi og það hefur oft gerst á stórmótum. Það verður gaman að fylgjast með lokahringnum á Sýn þegar útsendingin hefst núna á eftir.  Immelman er flottur golfari og ég hafði sjálfur gaman af því að sjá hann vinna. Hann er auk þess sá eini sem hefur spilað á Íslandi en hann tók þátt í pr-am golfmóti á Keilisvellinum fyrir nokkrum árum.

Immelman með tveggja högga forskot

Mun sagan endurtaka sig ?

Er þriðja heimstyrjöldin við sjóndeildarhringinn? Þessi átök á milli múslima og annarra evrópubúa undanfarið minna um margt á árekstrana við gyðinga á árunum fyrir seinni heimstyrjöldina.  Þó munu gyðingar líklega ekki hafa verið jafn herskáir og múslimar núna, en engu að síður voru þeir strangtrúaðir, sérstakir og lifðu í eigin borgarhverfum talsvert einangraðir frá öðrum.

Það er alveg ljóst að þessum átökum við múslima í vestur Evrópu er ekki lokið.  Þau virðast vera að stigmagnast og sér ekki fyrir endan á þeim. Um leið og það má ekki láta múslima komast upp með að breyta okkar gildum, takmarka tjáningarfrelsi og rýra mannréttindi þá þarf að sýna þeim umburðarlyndi og gefa þeim kost á að koma undir sig fótunum.  Þetta einstigi þarna á milli virðist vera mjög erfitt að þræða og báðir aðilar eiga sök á því.

Á árunum fyrir seinni heimstyrjöldina voru allir grandalausir um þá vá sem vofði yfir. Engann óraði fyrir þeim hörmungum sem áttu eftir að gerast. Getur sagan endurtekið sig?  Auðvitað getur hún það.  Lýðræðið er alls ekki eins sjálfgefið og við höldum.  Hvað gerist ef öfga-rasistaflokkur í Danmörku, Frakklandi eða Hollandi nær meirihluta í kosningum og fer að beita múslima ofbeldi eða jafnvel hefja útrýmingu þeirra á laun, takmarka umferð um landamæri, hefta fjölmiðla og fréttaflutning, takmarka lýðræði og kosningar.

Eru hin Evrópuríkin líkleg til að grípa inn í?  Nei þau myndu líklega bara sitja hjá, halda fundi, skrifa greinar og stjórnmálamenn myndu halda ræður á þjóðþingum. Við munum eftir vandræðaganginum þegar allt var í báli og brandi á Balkanskaganum fyrir nokkrum árum. Og aðgerðaleysinu þegar nasistarnir voru að hasla sér völl. Ef svona ástand skapaðist í einu landi gæti það fengið góðan tíma til að ná fótfestu og breiðst út. Kannski þangað til allt væri komið í óefni og þær evrópuþjóðir sem enn byggju við lýðræði myndu kalla á kanana aftur til að skakka leikinn.

Evrópuþjóðir verða að búa til umhverfi þannig að innflytjendur geti aðlagast og unnið sig upp úr fátækt.  Eitt sem hægt er að gera er að lækka háan tekjuskatt sem bitnar mest á ungu fólki á ekkert nema metnað og dugnað. Annað er að aflétta hamlandi lögum um að fyrirtæki megi ekki segja upp starfsfólki sem leiðir til þess að fyrirtæki þora ekki að ráð fólk, og allra síst lítið menntað fóllk af erlendum uppruna. Þetta eru umdeildar reglur sem eiga að vernda þá sem eru verst settir en hafa þveröfug áhrif.  Hvers vegna getur fólk af ótal trúarbrögðum og enn fleiri þjóðernum búið saman í Bandaríkjunum án hliðstæðra árekstra?  Kannski er það að hluta til vegna þess að þar er auðveldara fyrir fátækt en duglegt fólk að vinna sig upp og njóta verðleika sinna. 

Grafir múslíma svívirtar